In een serie interviews kijken we hoe docenten van diverse instituten het online lesgeven aanpakken, waar ze tegenaan lopen en welke tips ze hebben. We hopen elkaar daarmee te inspireren en het onderwijs op afstand te blijven verbeteren. “Het blijft zoeken. Ik voel me nog geen absolute kenner van het lesgeven op afstand”, is de reactie van Geerke Floor, docent analytische chemie bij het Institute for Life Sciences & Chemistry.
“Ik geef analytische chemie. Behalve theorie bevat de cursus normaal gesproken ook een practicum-deel in het lab. Maar in het lab kunnen de studenten nu geen lessen volgen. Dat geeft een heel andere dimensie aan de cursus”, legt Geerke uit.
Hoe heb jij je afstandsonderwijs ingericht?
“Ik merkte dat langer dan een uur online lesgeven heel vermoeiend is. Ik heb daarom de lessen ingekort. In plaats van zeven lessen van anderhalf uur, zijn er nu tien lessen van één uur. Mijn lessen geef ik in Canvas en ik gebruik daarbij de BigBlueButton. Ik laat de camera’s uit en gebruik het scherm voor een PowerPoint met afbeeldingen en wiskundige formules. Studenten kunnen vragen stellen via de chat.
Die chatfunctie goed inzetten was bijvoorbeeld wel een zoektocht. Ik merkte dat de les daardoor erg onrustig kon worden. Een student hielp met de oplossing en stelde ‘chat-etiquette’ voor. Dat houdt bij mijn les in, dat waar je normaal je vinger omhoog zou steken als je een vraag wilt stellen, je nu een ‘?’ intypt. Zo kan ik even rustig mijn zinnen afmaken en me dan richten tot de vraagsteller.
Ik probeer in mijn lessen echt de interactie aan te gaan met mijn studenten. Dat doe ik onder andere met behulp van Polls, één van de opties in BigBlueButton. Hier kan ik meerkeuzevragen stellen of stellingen poneren. Op die manier kan ik zien of studenten de lesstof beheersen.
Een andere leuke optie die ik enthousiast gebruik, zijn de Breakout- sessies. In kleine groepjes van ongeveer zes studenten, laat ik studenten online met elkaar discussiëren. Het werkt niet altijd perfect. De interactie is niet vergelijkbaar met die in het klaslokaal. Soms komen de studenten wat trager op gang, of hoor ik steeds dezelfde studenten die het woord nemen. Wel zie ik het als echte meerwaarde dat ik studenten actief bij mijn online les kan betrekken in plaats van hen alleen een instructiefilm te laten zien.”
Wat maakt jou enthousiast over deze aanpak?
“Wat ik leuk vind aan het lesgeven op afstand is dat het een nieuw soort discussie met collega’s geeft. Waar we voorheen als docenten veel over de inhoud met elkaar spraken, hebben we het nu steeds vaker over de didactiek. Hoe bereik je het meeste met studenten? En wat kun je daarvoor inzetten? Wat kan je online aanbieden, en wat kan toch echt alleen in het lab?”
Wat zijn de uitdagingen waar je tegenaan loopt?
“Het praktijkgedeelte is dus grotendeels weggevallen. We onderzoeken daarom de mogelijkheden hoe we kunnen toetsen, zonder het lab in te gaan. Ik maak me zorgen of het de studenten gaat lukken hun toetsen te halen. Veel studenten weten zich makkelijker te motiveren als ze een experiment in het lab doen. De theorie wordt dan minder abstract.
Voorlopig ziet het er niet naar uit dat het lab voor deze specifieke cursus open gaat*. Dat betekent dat studenten minder kunnen oefenen met de theorie. Vertraging van het vak is geen optie. We zullen helaas moeten roeien met de riemen die we hebben.
Ik merk dat van de 40 studenten gemiddeld ongeveer 25 studenten mijn werkcollege volgen. Of de lage opkomst komt door het online lesgeven of door iets anders, weet ik niet. Het werkcollege is geen verplicht onderdeel. Normaal gesproken is dat minder zorgelijk, omdat studenten wel verplicht de practica moeten volgen. Ook weet ik dat sommige studenten nu in een moeilijke situatie zitten. Als docent zie ik het juist nu als een grotere uitdaging dan normaal om mijn studenten mee te krijgen en betrokken te houden bij het vak dat ik geef.”
Heb je nog een (of meer) tip(s) voor je collega’s?
“Je kunt natuurlijk je verhaal afdraaien, opnemen en een volgend jaar weer gebruiken. Maar ik ervaar dat het echt een meerwaarde aan je lessen geeft, als je de interactie met je studenten blijft zoeken. En er zijn veel digitale tools waarvan je gebruik kunt maken. Ook dat is een ontdekkingstocht.”
*Tijdens het maken van dit interview is op 19 mei door het kabinet aangekondigd dat praktijklessen óok in het HBO binnenkort mogelijk zijn. Hoe dit op de HU eruit gaat zien en wat het betekent voor de praktijk cursussen, wordt nog gecommuniceerd.