Samenvatting bij biologie: nabespreking samenvatting
Lio Jasper vraagt een aantal leerlingen hun samenvatting voor te lezen van een tekst over fotosynthese die ze tijdens de biologieles gemaakt hebben.
Beschrijving onderwijssituatie
In het eerste fragment zie je een gedeelte van de les: lio Jasper vraagt een aantal leerlingen hun samenvatting van een tekst over fotosynthese die ze tijdens de biologieles gemaakt hebben, voor te lezen.
In het tweede fragment zie je een gedeelte uit het reflectiegesprek dat lio Jasper na de les voert met zijn docent van de lerarenopleiding (Mark).
Kijkvragen
- Hoe reageert Jasper op de samenvattingen van de leerlingen?
- Wat valt je op aan het gedrag van de leerlingen tijdens dit fragment?
- Wat voor opmerkingen maakt opleider Mark over de wijze waarop Jasper feedback geeft op de samenvattingen van de leerlingen?
Videofragment 1
Klik hier voor het transcript bij fragment 1.
Videofragment 2
Opdrachten
- Jasper heeft bij de instructie verteld aan welke criteria een samenvatting moet voldoen: een korte beschrijving van de tekst en compleet. De kernbegrippen moeten zijn gebruikt. De vraag aan het begin van de tekst moet zijn beantwoord. De samenvatting moet in hele zinnen zijn geschreven. In hoeverre voldoen de voorgelezen samenvattingen aan de genoemde criteria?
- In hoeverre geven de samenvattingen de kern van het hoofdstuk weer?
- Wat vind je van de feedback die Jasper geeft op de samenvattingen van de leerlingen?
- Jasper zegt aan het einde van dit lesonderdeel dat hij het maken van een samenvatting heel zinvol vindt voor het leren van een toets: “Als je zelf dingen opschrijft, onthoud je ze veel makkelijker.” Ben je het met Jasper eens en zo ja, waarom?
- Opleider Mark typeert de feedback van Jasper op de samenvattingen als “complimenteus”. Wat vind je van die typering?
- Opleider Mark denkt dat de korte reacties van Jasper te maken hebben met tijdnood. Zie jij andere mogelijke verklaringen hiervoor?
Theorie
- Het laten schrijven van een samenvatting is een manier om een tekst toegankelijk te maken. In het voorlezen van de samenvattingen wordt duidelijk in hoeverre leerlingen de tekst hebben begrepen. Waaruit blijkt dat voor leerling 3 de oorspronkelijke tekst toegankelijk is geworden?
- Feedback op schriftelijke producten kan gericht zijn op de inhoud en op de vorm. Welke feedback zou jij op de samenvatting van leerling 3 geven? Maak daarbij onderscheid in feedback op de inhoud van de samenvatting en de vorm. Wat zou jij precies zeggen?
- De tekst uit het biologieboek gaat over het proces van fotosynthese. Het is de bedoeling dat leerlingen dit proces in hun samenvatting beschrijven. In hoeverre zie je dat er sprake is van vakmatig redeneren in de samenvattingen?
- Het beschrijven van een proces is een cognitieve taalfunctie. Welke taalsteun kan de leraar bieden om de leerlingen te ondersteunen bij het beschrijven van een proces?
Taalcompetenties
De leraar kan teksten beoordelen op toegankelijkheid voor zijn leerlingen en kan die teksten zo nodig via mondelinge en schriftelijke ingrepen toegankelijk maken.
Subdoel 2.2 (2): De leraar kan actieve werkvormen en verwerkingsopdrachten gebruiken.
Het laten schrijven van een samenvatting van een leertekst kan een goede verwerkingsopdracht zijn. Het is echter een complexe taak. Het is belangrijk om vooraf heldere criteria te formuleren waaraan de samenvatting moet voldoen en daar in de nabespreking op terug te komen. Dit doet Jasper niet. Leerlingen krijgen daardoor geen inzicht in de kwaliteit van de samenvattingen. Omdat Jasper niet ingaat op de inhoud van de samenvattingen is het maar zeer de vraag of de leerlingen door het maken van een samenvatting meer van de oorspronkelijke tekst uit het biologieboek hebben begrepen.