Pre- en misconcepten

Omschrijving Vooronderstellingen of misvattingen die leerlingen bij een (vak)begrip en bijbehorend concept kunnen hebben. De betekenissen die leerlingen aan een vakbegrip toekennen, komen dan niet overeen met het vakspecifieke concept.
Toelichting Leerlingen komen met bepaalde voorkennis over (vak)onderwerpen de klas binnen. Het is zaak onderscheid te maken tussen preconcepten en misconcepten. Bij preconcepten gaat het om allerlei gedachten en beelden die leerlingen in hun hoofd hebben over een onderwerp. Hieronder vallen o.a. vooroordelen, vermoedens en (ondoordachte) meningen. Bij misconcepten gaat het om ideeën van leerlingen die echt niet kloppen met de feiten, de theorie. Variatie in de preconcepten van leerlingen kan een mooi aanknopingspunt zijn om ze nieuwsgierig te maken naar de vakmatige betekenis van het vakbegrip. Leerlingen denken bij rekenen bij het begrip ‘oppervlakte’ bijvoorbeeld alleen aan de oppervlakte van water. De leraar geeft vervolgens de wiskundige uitleg bij ‘oppervlakte’.Naarmate de verschillen tussen de ervaringen van de leerlingen en die van de leraar groter zijn, heeft de leraar minder zicht op eventuele vooronderstellingen of misvattingen bij de leerlingen. Het is belangrijk dat de leraar in een klas met een grote diversiteit aan leerlingen zich hiervan bewust is en aandacht geeft aan diverse perspectieven van leerlingen.

Sommige leerlingen kunnen wel kennis over een bepaald onderwerp hebben in hun eigen taal, maar die niet in het Nederlands verwoorden. Het is van belang dat de leraar hierop alert is en de leerling probeert te helpen zijn kennis in het Nederlands te ‘vertalen’.

Zie ook verwerving vakbegrippen; woordbetekenis; woordenschatopbouw; vakbegrippen uitleggen; woordenschatontwikkeling; betekenisonderhandeling (organiseren)
Praktijkvoorbeelden Begripsontwikkeling: