Integraal traject BDB bij de opleiding Journalistiek

Een integraal traject voor de Basis Didactische Bekwaamheid (BDB) is een flinke investering. Toch koos de opleiding Journalistiek vol overtuiging voor de combinatie van onderwijs uitvoeren, ontwerpen en beoordelen. ‘Wij kijken op een holistische manier naar ons onderwijs.’

De groei van de opleiding was een van de redenen om een integraal traject te starten, vertelt coördinator bovenbouw Pamela Wilhelmus. ‘In twee jaar tijd kregen we er dertig nieuwe docenten bij.’ Daarnaast waren er genoeg docenten die de verplichte Basis Kwalificatie Examinering (BKE) nog niet gehaald hadden. De tijdsinvestering was bovendien overzichtelijk: ‘Tien cursusdagen waarop je echt bij elkaar bent en een week met assessments.’ In januari 2021 ging het traject van start.

Vanuit TLN werd didactisch expert Loes Vink bij het traject betrokken. Algauw bleek de integrale variant allerlei voordelen te hebben. ‘We konden aan teambuilding doen en nieuwe docenten leerden ons curriculum kennen,’ geeft Pamela aan. Essentieel was dat het traject werd toegesneden op de opleiding. ‘Feedback geven is voor ons belangrijk: wij bootsen het beroepenveld na in onze opleiding.’

Sinds de curriculumvernieuwing vanaf 2016 is de opleiding Journalistiek meer dan ooit gericht op de beroepspraktijk. ‘Studenten gaan vanaf dag één aan de slag als redacteur van hun eigen nieuwssite.’ Dat heeft ook gevolgen voor de rol van de docent. ‘Als docent ben je niet de zender die informatie overdraagt, maar functioneer je als de begeleidende hoofdredacteur.’ Studenten mogen fouten maken: ‘De docent staat er niet boven maar ernaast en geeft feedback.’

Een van die docenten is de ervaren journalist Han van de Wiel. Hij schrijft al jaren over maatschappelijke onderwerpen, met nieuwsgierigheid als een belangrijke drijfveer. Maar hoe breng je die over op je studenten? Didactische uitdagingen genoeg: ‘Studenten hebben de neiging om de onderwerpen heel dicht bij zichzelf te zoeken.’ Niet echt handig voor een beginnende journalist. Het journalistieke handwerk vergt ook veel coaching: ‘Ze durven niet eens te bellen.’

Lichte aarzeling bij het begin van het integrale traject: ‘We moesten alle zeilen bijzetten om over te schakelen van fysiek naar online onderwijs.’ Dat hij alleen met collega’s van Journalistiek in de groep zat, vond hij wel een voordeel: ‘Leuk om nieuwe collega’s te leren kennen en te sparren met oude bekenden.’ Tijdens de eerste cursusdagen kwam meteen de essentie van het docentschap aan de orde: ‘Wat is je visie op onderwijs en wat voor docent wil je zijn?’

‘Ik wil dat studenten mij herkennen als journalist,’ stelt Han. ‘Niet alleen als docent die goed kan coachen of lesgeven.’ Na al die jaren in de praktijk staat hij stevig met beide benen op de grond. ‘Ik hoop dat ik bij sommigen het kwartje kan laten vallen: oh, zo kan het ook.’ En dat gaat verder dan het vak alleen. ‘Leren doe je voor het leven en niet voor school. Het gaat er om hoe je als journalist en als mens bent. Dat hoop ik ze voor te kunnen leven.’

Het integraal traject leverde hem allerlei werkvormen op, waarmee hij direct aan de slag kon. ‘Ik heb de neiging om de studenten voor te zeggen wat ze moeten gaan doen.’ Soms kwam er nauwelijks iets terug uit de groep. ‘Door de BDB leer je beter structureren en beter reflecteren. Waarom is dit een goede werkvorm voor mij?’ Praten met collega’s hielp hem ook verder. ‘Ik kan met iedereen over mijn succes maar ook over mijn mislukkingen praten.’

Verder stak hij veel op over het toetsprogramma en het toetsbeleid. Een grondige analyse van zijn eigen cursus leverde hem de meeste winst op. Hij trof zwakke plekken aan die hij niet verwacht had: ‘Dat was wel echt een eyeopener.’ Bij de beoordeling van de prestaties van studenten hadden kwantitatieve gegevens de overhand. ‘We willen veel meer naar kwalitatieve toetsing, meer holistisch nakijken, meer naar de geest dan naar de letter.’ Tijdens het integrale traject stelde hij daarom een nieuw beoordelingsformulier samen.

Ander knelpunt dat hij op het spoor kwam: zijn cursus was ingeroosterd in een blok met een andere cursus die studenten veel belangrijker vonden. ‘Voor die cursus moeten studenten iedere week een radio of een tv item maken. Dat is echte journalistiek. Die cursus vrat de mijne op.’ Na dat inzicht besloot Han in gesprek te gaan met zijn collega’s: ‘We gaan met de coördinatoren van jaar twee aan tafel om te zorgen dat de cursussen beter geïntegreerd worden.’

In januari 2022 doet de eerste groep docenten Journalistiek het geïntegreerd assessment. Daarmee sluiten ze een intensieve periode af, waarin ze het ontwerp, de uitvoering en de beoordeling van hun eigen onderwijs onder de loep namen. ‘Je doet het een en het ander omdat het met elkaar te maken heeft,’ zegt Pamela. Zoals de studenten dat ook bij hun eerste stappen in de journalistiek ervaren.

Opleiding Journalistiek
Loes Vink over het integraal leertraject BDB