In de interviewreeks met inspirerende docenten over hoe zij vorm geven aan onderwijs op afstand, spreken we deze keer met Mariska Boer, verbonden aan Instituut Archimedes en Instituut Theo Thijssen. Bij de lerarenopleidingen en Pabo geeft Mariska onder andere de vakken ‘onderwijs ontwerpen’ en ‘de leraar als pedagoog’. Dit laatste vak richt zich op de rol van de docent in interactie met de leerlingen. We zijn benieuwd hoe Mariska deze vakken nu in de digitale wereld van het afstandsonderwijs aanpakt.
Hoe heb jij je afstandsonderwijs ingericht?
“Voordat we met zijn allen thuis zaten, was ik al aan het experimenteren hoe ik ICT-tools meer kon inzetten in mijn onderwijs,” zegt Mariska. “Mijn bedoeling is daarbij alle studenten te laten meedoen en interactief bij het leerproces te betrekken en ook meer met elkaar in contact te laten komen. Omdat er nog geen Canvas beschikbaar is voor de cursussen die ik geef, gebruik ik MS Teams, en dat werkt eigenlijk verrassend goed.
Aan het begin van de bijeenkomst in MS Teams inventariseer ik altijd of er iets belangrijks leeft onder de studenten en hoe het met ze gaat. Verder is het een leerproces. Vooraf en achteraf is er dus altijd iets te doen voor de studenten. Afhankelijk van mijn lesdoel is dat een tekst lezen, een opdracht maken of misschien een filmpje kijken. Als ze vooraf iets moesten lezen, doe ik in MS Teams bijvoorbeeld een interactieve quiz met Forms.”
Ben je enthousiast over deze aanpak?
“Wat ik fijn vind aan MS Teams, is de mogelijkheid om met subkanalen te werken waarin studenten in kleine groepjes zelf aan de slag kunnen. Afhankelijk van mijn lesdoel, richt ik voor verschillende aspecten van de les een subkanaal in. Net zoals ik in het klaslokaal zou doen, ga ik bij elk subkanaal even langs; luister naar wat er wordt verteld, beantwoord vragen en kijk ik hoe de opdrachten worden gemaakt. Juist omdat het kleine groepjes zijn, werkt dit goed. We sluiten altijd gezamenlijk af op het hoofdkanaal. Omdat we altijd onze microfoon uit hebben, en via de chat werken, moet je als docent uitkijken dat je niet te veel gaat zenden, maar juist studenten betrekken en de interactie opzoeken. Ik zet hiervoor bijvoorbeeld het digitale prikbord in. Dat geeft de mogelijkheid wat terug te geven. Studenten kunnen mij hierop feedback geven over de les, of laten weten welke wensen ze hebben voor een volgende bijeenkomst.
Ik ben enthousiast over de mogelijkheden die MS Teams biedt. Maar ik vind het helemaal niet leuk om mijn studenten niet fysiek te zien. Als docent leef ik echt op de grapjes, de interactie onderling in de klas en de onverwachte dingen die gebeuren. Ik word er verdrietig van dat nu allemaal te moeten missen. Ik zie nu de hele les niets anders dan vier pasfotootjes met initialen op het scherm. Dat bevestigt mij dat docentschap niet enkel online kan bestaan. Maar ik merk ook dat online werkt. Studenten blijven terugkomen naar de bijeenkomsten en dat is ook een belangrijk teken.”
Wat zijn de uitdagingen waar je tegenaan loopt?
“Ik ben net drie uur online geweest met verschillende groepen en ik merk dat dat heel intensief is. Normaal haal ik veel energie uit het contact met mijn studenten. Nu moet ik me na een lange online sessie echt weer opladen.
Wat ik ook merk is dat studenten niet altijd de technische faciliteiten hebben om te kunnen meedoen met online onderwijs. Vandaag sprak ik bijvoorbeeld een student die een computer had die te oud was om met MS Teams te werken. Ik bespreek dan met hem welke kanalen hij wel heeft, zodat hij toch kan aanhaken.”
Wat is er naar jouw idee veranderd met de komst van online onderwijs?
“Ik zie wel dat steeds meer collega’s ook de waarde inzien van de mogelijkheden die online onderwijs biedt. Ook collega’s die voorheen sceptisch waren. We moeten als docenten nu echt terug naar de tekentafel, nadenken wat we willen bereiken met de studenten en nieuwe wegen inslaan. Zoals we het altijd deden, dat kan nu even niet. Ook tussen docenten onderling komen er nieuwe samenwerkingsvormen tot stand. We helpen elkaar met de technische en didactische aspecten. De online Community Onderwijs en Onderzoek biedt mogelijkheden om elkaar daarin laagdrempelig te vinden en te ondersteunen.”
Heb je tips voor je collega’s?
“Sluit je aan bij de online Community Onderwijs en Onderzoek. Leg de vragen die je zelf tegenkomt open op tafel en help elkaar. Daarnaast is online onderwijs geven zowel voor docenten, als voor studenten erg intensief. Leg daarom de lat niet te hoog. Het kan zijn dat studenten iets minder voorbereid je les instappen, maar je weet niet in welke omstandigheid ze nu zitten. Ga het gesprek daarover met je studenten aan. En realiseer je dat het voor iedereen een moeilijke periode is.”