De digitale leeromgeving is aan het veranderen. Rond sommige apps is het evident dat studenten worden betrokken bij de ontwikkeling ervan. Bij andere is het nog wel eens zoeken. Canvas is daar een goed voorbeeld van: het is er om het leren van studenten te faciliteren, maar docenten spelen daarbij een belangrijke, zo niet de belangrijkste rol. In verschillende fases van de implementatie zijn er verschillende contacten tussen Team Leren en de eindgebruikers. Graag gaan we samen verder, met docenten én studenten.
Op vrijdagmiddag zit een aantal collega’s in onze kamer te overleggen over hoe studenten hun studie beleven. En hoe we ze veel meer zouden kunnen betrekken bij allerlei zaken waar de HU mee bezig is. Ik, Wanda Fracheboud, luister half mee terwijl ik wat zit te rommelen achter de laptop en realiseer me plots dat ik een belafspraak had met een student, om hem te vragen naar zijn beleving…
Een halfuur te laat spreek ik Johan Lehrian. De derdejaars BIM-student (Business IT & Management; een specialisatie binnen HBO-ICT) wilde wel even met ons praten over wat hij vond van Canvas. Niet zomaar, natuurlijk. De opleiding HBO-ICT is de voorste voorloper bij de implementatie van Canvas. Al in het najaar van 2017 experimenteerde een aantal docenten van dat instituut met het platform en namen studenten daar meteen in mee.
Studenten aan het werk
Canvas, het nieuwe leermanagementsysteem van de HU, nodigt uit om je (digitale kant van) onderwijs activerend in te richten. Dat beaamt ook Johan. Hij kwam in november net uit zijn stageperiode en “ineens” was Canvas daar. “De eerste les kregen we van de docent uitleg over hoe Canvas ingezet ging worden bij het vak en bij de hele opleiding. De bedoeling van Canvas is dat we als student ons meer voorbereiden, buiten de lessen om meer met de stof bezig zijn en dan in de les dieper op de dingen in kunnen gaan.” Dat gebeurt met opdrachten, quizjes, een rijk aanbod van bronnen. Maar bereidt Johan zich dan ook meer voor met Canvas?
“Het verschilt wel per vak hoe ‘zwaar’ Canvas wordt ingezet. En daarom ook hoe vaak je er als student wat mee doet. Bij het ene vak deed de docent ernaast nog veel op papier en per mail. En dan hoefde je dus niet echt in Canvas te zijn. Bij een ander vak was het juist de bedoeling dat je helemaal door de modules heen liep in de online cursus, voor je naar de les kwam. Daar werd ook bijgehouden of je quizzen maakte, opdrachten inleverde, hoe vaak je een pagina bezocht… Daar kon je dan bonuspunten mee verdienen.”
“Ik vond dat wel fijn. Ik deed dat ook allemaal en hoefde dan in de les eigenlijk alleen nog maar te checken of ik het nou allemaal goed had begrepen. Maar er zijn ook studenten die liever gewoon in de les horen van de docent hoe het zit. En die vonden dat dus een minder geslaagde aanpak. Daar heb je verschillende stijlen in, denk ik.”
Vanuit zowel oudere als moderne leerpsychologieën is er de opvatting dat iemand iets aan het leren is als hij uit zijn comfortzone treedt. Dan komt hij in aanraking met nieuwe informatie, nieuwe vaardigheden. Zelf aan het werk zijn, verkennen, proberen, feedback krijgen en opnieuw proberen horen daarbij. Niet iedere student zit daar misschien meteen om te springen. Een duidelijke structuur in de leerstof en coaching van een docent, maar ook verrijking van de leeromgeving met bijvoorbeeld spelelementen kunnen studenten motiveren om in een actieve studeerhouding te komen.
Hoe is dat nou; weer een nieuw systeem?
Als derdejaars student heeft Johan al met veel HU-systemen te maken gehad. Osiris, OnStage, de mail, MyHU. En voor de cursusomgevingen: SharePoint en HUbl. “Als ict-student schakel je misschien wat makkelijker tussen al die systemen. Wij zijn natuurlijk gewend om de hele tijd nieuwe applicaties te zien en gebruiken. Ik kan me voorstellen dat dat bij andere opleidingen anders is.”
Tijdens ons gesprek blijkt Johan erg positief gestemd over Canvas. Ik vraag hem wat hij toch graag anders zou zien. “Ik denk dat het vooral belangrijk is hóe een docent Canvas gebruikt. Je ziet dus grote verschillen; sommige docenten blijven op papier met ons werken, bijvoorbeeld om groepen in te delen. Maar dat kan gewoon in Canvas, dat is makkelijker en sneller. Maar als docenten Canvas echt intensief gaan gebruiken, dan is het echt een toevoeging bij het studeren.”
Studenten ontwerpen mee
Afgelopen halfjaar organiseerde Team Leren co-creatiesessies rond Canvas. Docenten vanuit de hele HU kwamen dan bijeen om van elkaar te leren hoe verschillende docenten en opleidingen omgaan met de mogelijkheden die Canvas biedt. Bij de laatste co-creatiesessie van dit collegejaar schoven twee studenten aan van Technische Bedrijfskunde. In opdracht van de opleiding hadden zij een eerste template ontworpen vanuit studentperspectief. Zij lieten de aanwezige docenten van andere instituten, zoals IGT&D, ILC, IICT en IVS, zien wat zij een logische, aantrekkelijke inrichting van een digitale cursusomgeving vonden. Uiteraard met het terechte voorbehoud: “Je weet pas echt wat werkt en niet werkt, als je er écht mee gaat wérken.” Hun opleiding gaat dat template in september gebruiken om te experimenteren met onderwijs en het ontwerp verder te verfijnen.
Een van de aanwezige docenten bij de co-creatiesessie zei, bijna verschrikt: “Studenten vinden zó andere dingen belangrijk bij een ontwerp dan [ontwerpende] docenten!” Het zien van verschillende ontwerpvoorbeelden, van zowel collega’s als dus studenten, zorgde tijdens de sessie voor inhoudelijke gesprekken over ontwerp van een site én ontwerp van onderwijs in het algemeen. In het nieuwe collegejaar gaan we dus zeker door met het organiseren van deze sessies.
Samen verder
Het gesprek tussen docenten en studenten over het aangeboden onderwijs voelt nog wat onwennig. In ieder geval voor mijzelf. En dan ben ik, naast medewerker van de HU, nota bene nog zelf student. Het lijkt alsof beide kanten het voor de ander invullen. “Hoe gaat een docent ooit van mij aannemen hoe hij het onderwijs passender op mijn behoefte kan aanbieden?” “Waarom zou een student zich druk willen maken over hoe ik mijn onderwijs aanbied? Hij verwacht gewoon dat het goed is.”
Ook vanuit Team Leren denken we na over hoe we studenten nog meer mee kunnen nemen bij de inrichting van nieuwe digitale leersystemen. Tijdens de aanbesteding voor het nieuwe leermanagementsysteem werden studenten betrokken bij het opstellen van de vereisten en het testen en beoordelen van de kandidaat-systemen. Daarna kwamen we in een technische fase, waarbij we ons vooral hebben gericht op de aangewezen ontwerpers: docenten. Maar al tijdens dat proces ontstond er ook weer contact met studenten; zo hebben bij HBO-ICT een paar studenten een eerste opzet gemaakt van een learning-analytics-dashboad, is een student bezig met het toevoegen van een hints-functionaliteit aan de quiz en hebben een aantal opleidingen er zelf voor gekozen om studenten mee te laten denken over een goede template.
Vanaf september, als blok voor blok meer studenten met Canvas te maken zullen krijgen, willen we structureler in gesprek met studenten. Én met studenten en docenten tegelijk. In co-creatiesessies, testsessies en reviews. Over templates, functionaliteiten van Canvas, het schakelen met andere apps van binnen en buiten de HU, de datastromen tussen verschillende systemen… Zodat we voor en met alle eindgebruikers van Canvas een rijke en prettig te gebruiken digitale leeromgeving kunnen maken.
Deelnemen aan onze sessies en reviews?
Houd onze agenda in de gaten! Na de zomervakantie zullen we jullie hier weer op de hoogte houden van alle activiteiten rond Canvas en andere DLO-apps en overkoepelende thema’s.