Klimaataansprakelijkheid en rechterlijke grenzen: Eric Platteel onderzoekt het arrest in de zaak Shell/Milieudefensie
Bachelorstudent Rechtsgeleerdheid Eric Platteel, tevens student aan het Utrecht Law College, schreef zijn scriptie over een van de meest besproken klimaatprocedures van de afgelopen jaren: de zaak Shell/Milieudefensie. In zijn onderzoek analyseert hij het arrest van het gerechtshof Den Haag van eind 2023, waarin het hof afweek van het baanbrekende vonnis van de rechtbank uit 2021.
Waar de rechtbank Shell destijds nog verplichtte om haar wereldwijde CO₂-uitstoot met 45% te reduceren vóór 2030, kwam het hof tot een genuanceerdere conclusie. Het hof erkende weliswaar dat Shell een zorgplicht heeft om gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan, maar vond onvoldoende juridische grondslag om een specifieke reductienorm op te leggen. De algemene doelstellingen uit IPCC-rapporten werden te weinig concreet bevonden, en ook sectorale normen boden volgens het hof onvoldoende aanknopingspunten.
Platteel concludeert in zijn scriptie dat het hof met meer aandacht voor de subsidiaire vorderingen van Milieudefensie mogelijk wél een ondergrens had kunnen formuleren. Juist vanwege de ernst en urgentie van klimaatverandering ziet hij een belangrijke rol weggelegd voor de rechter bij het dichten van de zogenoemde ‘policy gap’: het gat tussen politieke ambities en feitelijke regelgeving. Rechterlijke uitspraken kunnen volgens hem richting geven aan de verduurzaming van het bedrijfsleven, zeker waar wetgeving nog tekortschiet.
De zaak is inmiddels in cassatie bij de Hoge Raad. De uitspraak die daaruit volgt, zal mogelijk richtinggevend zijn voor toekomstige klimaataansprakelijkheidszaken, zowel nationaal als internationaal. Met zijn scriptie draagt Eric Platteel bij aan het groeiende juridische debat over de rol van het recht in de klimaattransitie.