In het werkpakket Schakelen in de Praktijk zetten we in op het leren van lokale praktijken in Utrecht stad binnen de dynamiek die een stadswijk eigen is. Hierbij richten we ons op twee wijken waar de Hogeschool Utrecht betrokken is vanuit het programma HU GEZOND&WEL (een domeinoverstijgend programma waarin samengewerkt wordt in de driehoek Onderzoek-Onderwijs-Praktijk.) . Het doel is om werkwijzen te beschrijven van lopende domeinoverstijgende samenwerkingen, inclusief succes en faalfactoren. In dit project zal de rol van de HU zelf meegenomen worden (deels als speler, deels als ‘ kenner’ van de wijk).

Focus van SiP:

• Inventarisatie van vraagstukken op lokaal niveau binnen bestaande voorzieningen gericht op mensen in een kwetsbare positie in de wijken Overvecht en Utrecht Oost (zoals een papier café, Welzijn op recept etc.).
• Beschrijving van de lopende (al dan niet goedlopende) voorzieningen, initiatieven en samenwerkingsrelaties tussen zorg- en sociaaldomein daarbinnen (cq. de ervaringen daarmee) beschrijven en bloot leggen van de werkzame en niet werkzame factoren in het proces;
• Het expliciteren van ethische (morele) en praktische dilemma’s waar professionals (zorg en sociaal) in de samenwerking met burgers tegen aanlopen;
• Het exploreren van wat professionals en initiatieven nodig hebben in de samenwerking tussen het zorg- en het sociaal domein.

Het project Schakelen in de Praktijk speelt zich vooralsnog in twee wijken af. In beide wijken ligt de focus op andere initiatieven:

• Wijk 1: focus en vraagstelling Utrecht Oost
  In Utrecht Oost ligt de focus op twee initiatieven en vraagstukken: 1) het verstevigen van de relatie met Welzijn op Recept en 2) de wijkopgave om mensen in een wijk met veel kwetsbare bewoners (Sterrenwijk) te ondersteunen bij gezond leven.
• Wijk 2: focus en vraagstelling Overvecht
  In Overvecht onderzoeken we de verbinding tussen zorg en sociaal rond een aantal verschillende initiatieven die zijn gericht op het ondersteunen van bewoners in een kwetsbare positie: Deze initiatieven zijn mogelijk 1) het Papiercafé 2) Welzijn op Recept en 3) het Project NODIG.

Doelgroepen: we kijken breed naar de wijkgemeenschap die binnen de initiatieven centraal staan maar leggen de focus op mensen in een kwetsbare positie in de wijken Overvecht en Utrecht Oost mensen die weinig bestaanszekerheid hebben en lage gezondheidsvaardigheden in Utrecht Oost en Overvecht.
Betrokken organisaties: die onder andere worden beoogd (is nog onderwerp van overleg): diverse partners sociaal en gezond rond de initiatieven die onderzocht worden, zoals het Papiercafé en het Project NODIG. Verder valt te denken aan paramedici, huisartsen, welzijnsorganisaties, wijkverpleegkundigen.
Contactpersonen: Lizet van Ewijk lizet.vanewijk@hu.nl (Overvecht) en Rixt Zuidema rixt.zuidema@hu.nl (Oost)

Dit Werkpakket richt zich in het bijzonder op initiatieven op het snijvlak van zorg en welzijn in de brede regio Utrecht (incluis Gooi en Vechtstreek en Vijfherenlanden). Op lokaal niveau zijn in de regio van het kUS (Utrecht, Gooi en Vechtstreek, Vijfherenlanden) al veel samenwerkingsinitiatieven en projecten tussen professionals, organisaties en gemeenten vanuit het brede zorg- en welzijnsdomein. Denk aan de preventieve aanpakken van uit- en instroom ‘Beschermd Wonen’, samenspel tussen jongeren- en kinderwerk en Jeugdzorg, samenspel tussen eerstelijnszorg en GGZ, en in het versterken van gemeenschapskracht rond ‘preventie en vroegsignalering van dementie’, samen met zorgprofessionals. Op lokaal niveau in de regio gemeenten zijn ook veel samenwerkingsverbanden en initiatieventussen welzijnsorganisaties en het ‘zorglandschap’. Al deze initiatieven kennen vaak een projectmatig karakter en zijn fragiel in hun opzet (menskracht, middelen, systemen, worteling in de gemeenschap).

Vraagstelling binnen dit werkpakket: Hoe kan het brede sociaal domein en de sociale infrastructuur in samenspel met het zorg- en gezondheidsdomein op lokaal niveau een preventieve werking hebben bij vragen en problemen van burgers in een kwetsbare positie op het gebied van welzijn en gezondheid. En hoe kunnen die in een vroeg stadium worden gesignaleerd en opgepakt worden waardoor erger kan worden voorkomen?

• Welke lokale praktijken en initiatieven komen in beeld in de regio en de gemeente Utrecht waar het samenspel tussen sociaal en gezond bijdraagt tot het welzijn en de gezondheid van bewoners?
• Wat zijn de werkzame elementen van deze initiatieven? Wat zijn de belangrijkste obstakels?
• Op welke wijze kan de kennis uit lokale praktijken (professionele kennis, ervaringskennis, wetenschappelijke kennis en kennis van de context) worden benut voor het verder ontwikkelen van deze praktijken en worden verspreid op regionaal en landelijk niveau?

In de kern van ‘Welzijn aan Tafel en de Regio’ (WaTeR) is, samen met professionals, bewoners en vrijwilligers, beleidsmakers en managers uit het zorg- en welzijnsdomein, lokale overheden, zorgkantoren en zorgverzekeraars, met docentonderzoekers en studenten, een analyse gemaakt van vijf samenspel-initiatieven die al worden ondernomen (incl. krachtenveldanalyse, analyse werkzame factoren, kwesties die de uitvoering belemmeren, financiering etc).
De initiatieven zijn in overleg met initiatiefgroep vanuit de Werktafel Welzijn en het kUS geselecteerd. Het gaat om een vrouwenmigrantengroep in Bunschoten-Spakenburg, samenspel tussen kinder- en jeugdwerk en jeugdzorg in Soest, een nieuw Zorgcentrum in Hilversum, Geld en Regelzaken in Vijfherenlanden en In Beweging over het samenspel tussen sport, zorg en welzijn in Utrecht.

Bij het ontsluiten van de werkzame en schurende factoren wordt gebruik gemaakt van het zogenaamde ‘Vier Venster Model’ (Binkhorst et al., 2019), waarin men telkens vanuit de positie van ‘burgers’, ‘professionals’, ‘organisatie’ en ‘beleid’ (en de uitlijning daartussen), ontdekt wat werkt in de lokale praktijken. De lokale en regionale bevindingen worden geïntegreerd met bestaande professionele kennis, ervaringskennis, wetenschappelijke kennis en kennis van de context.

Doelgroepen: divers
Betrokken partners: welzijnsorganisaties, gemeenten, diverse zorgpartijen, HU, zorgverzekeraar
Contactpersoon: Ard Sprinkhuizen ard.sprinkhuizen@hu.nl

Vanuit kUS en de tussentijdse output van Samenspel willen we een leerrijke omgeving creëren op verschillende niveaus. ‘Al doende leren we en genereren we kennis’ is daarbij het devies. Kennis vatten we ruim op: het gaat om wetenschappelijke kennis, praktische kennis, professionele kennis, maar ook om ervaringskennis en om kennis uit morele kennisbronnen.

In dit laatste werkpakket ontwikkelen we een visie op het leren van alle samenspel-praktijken, de ervaringen die worden opgedaan en de kennis die kan worden geborgd uit de twee eerder genoemde werkpakketten op verschillende niveaus (dichtbij of in lokale praktijken, op regionaal niveau en op landelijk niveau). Belangrijke thema’s zijn o.a.:

• de samenwerking tussen sociaal en gezond (zorg en welzijn), tussen formeel en informeel: de kracht van gemeenschappen en de rol van samenlevingsopbouw;
• de functies en belangrijkste kenmerken van de sociale infrastructuur rondom doelgroepen in een kwetsbare positie (hoe creëer je een robuuste sociale infrastructuur rond deze groepen);
• de kwesties die rond het integraal zorg- en welzijnsakkoord centraal staan (waaronder ‘BBBB’: betaaltitels, belangen, beleid, beeldvorming).

We onderzoeken welke andere belangrijke thema’s uit de eerste twee werkpakketten komen bovendrijven. We kijken daarnaast ook naar verschillende werkwijzen voor het overdragen en borgen van kennis tijdens dit project (hoe zorgen we ervoor dat de kennis ook op de juiste plaatsen landt, en om welke soorten kennis gaat het dan?).

We werken met de volgende kennisproducten:

• Dialoogsessies (klein en groot)
• Werkbezoeken, gekoppeld aan ‘confrontatie’ bijeenkomsten (vanuit het 4 Venstermodel)
• Webinars (regionaal, digitaal)
• Conferenties, colleges of studiebijeenkomsten met studenten
• Presentaties op landelijke bijeenkomsten van de Werkplaatsen Sociaal Domein, de kennisinstellingen en op verzoek ook voor gemeenten
• Trainingen, filmpjes, praktijkbeschrijvingen, verslagen van bijeenkomsten etc.
• Rapportages (beperkt en beknopt)
• Online tools …

Het is met name in dit werkpakket waarin we op verzoek van onze kUS partners (bv. de U16) of bv. van de Healthhub-partners kennisinitiatieven organiseren of juist aansluiten bij reeds bestaande initiatieven van de HU (KSI, kUS) de UU, UMCU etc. en andere genoemde partners. Het is hier waar de verbinding wordt gezocht en waar de belangrijkste resultaten, thema’s of issues worden gepresenteerd, geagendeerd en bediscussieerd.

Doelgroep: Partners en professionals sociaal en gezond in de lokale praktijken, de regio en landelijk
Betrokken partners: SWN, Movisie, VWS, VNG, RIVM, GGD, Healthhub Utrecht, gemeenten in de regio (u16), welzijnsorganisaties, de UU.
Contactpersoon: Carla Kolner carla.kolner@hu.nl (overall coördinator Samenspel)