Hoe onderbouw en analyseer ik mijn onderwijs?

In het plannen en uitvoeren van onderwijsactiviteiten moet de student het startpunt van het denken zijn. Dit is een van de kerninzichten uit onderwijskundig onderzoek dat de laatste decennia is uitgevoerd (bijv. John Hattie). Effectief onderwijs gaat over leren; het onderwijs sluit daarop aan.

Om deze reden is het handig om een model te hebben voor het voorbereiden en analyseren van je onderwijs waarin je wordt gedwongen na te denken over de causale verbanden tussen je eigen docenthandelen en de leerprocessen die bij je studenten plaatsvinden. Een simpel model is het zogenaamde DA-model; dit model is heel bruikbaar, maar nog stelt nog steeds het handelen van de docent centraal. Een model dat sterker aansluit bij beroepsopleidingen is het 3P-model. Dit model is afkomstig van Biggs (1989/2003), aangepast in de context van hbo door Khaled (2015) op basis van een versie van Tynjälä (2013).

Drie fasen

De drie fasen waaraan het model zijn naam ontleent, staan voor punten in de tijd waar factoren zijn te herkennen die invloed hebben op het leren:

De Presage-factoren geven aan met welke achtergrond en houding studenten leren en in welke context, mede gecreëerd door de opleider, ze terecht komen;
De Process-factoren geven aan wat het resultaat is van de presagefactoren op de wijze waarop studenten met leertaken omgaan’;
De Product-factoren betreffen het resultaat van het leren. Deze beïnvloeden op hun beurt weer de presage-factoren bij de volgende leeractiviteit.

Deze factoren zijn met elkaar verbonden. Zie dit plaatje van Biggs:

Er is een sterke causale relatie van presage naar process naar product. In de praktijk is er ook een omgekeerde relatie: leeruitkomsten (product) beïnvloeden bijvoorbeeld het docentgedrag (presage), die op zijn beurt weer invloed heeft op het leren (process), die vervolgens weer leidt tot andere uitkomsten (product).

Een verder ontwikkeld 3P-model

In senior-toepassingen van het 3P-model onderscheidt men ook interpretatie-factoren. Deze beschrijven hoe studenten de presage-factoren interpreteren. Er is ook meer nadruk op werkplekleren. Zie onderstaande afbeeldingen van Khaled resp. Tynjälä:

Literatuur

Tynjälä (2013). Toward a 3-P model of workplace learning: a literature review. Vocations and learning, 6(1). 11–36.
Junaini (2015): short visualisation of Biggs’ 3P-model.
Khaled (2014). Innovations in hands-on simulations for competence development : authenticity and ownership of learning and their effects on student learning in secondary and higher vocational education. Thesis. Wageningen University.