Interview met Emma Strating over haar onderzoek naar Student Voice

“Leerlingen lijken niet meer gemotiveerd”
“Mijn leerlingen consumeren vooral, maar zijn niet actief aanwezig in mijn lessen”

Voorbeelden van uitspraken die Emma Strating in haar tijd als Engels docent veelvuldig hoorde en wat zij ook zelf heeft ervaren. Emma heeft aan den lijven ondervonden dat docenten hard werken om hun leerlingen meer te motiveren en hierbij zoeken naar de juiste strategieën. Dat de motivatie van leerlingen al jaren afneemt, is ook geconstateerd door de inspectie van onderwijs. Maar hoe krijgen we leerlingen dan wel gemotiveerd? En weten leerlingen dat zelf niet het best?

Lees het hele interview

Bronnen over de zelf-determinatie theorie en de relatie met leermotivatie

Ryan & Deci (2020)

Intrinsic and extrinsic motivation from a self-determination theory perspective: Definitions, theory, practices, and future directions.

Deze auteurs leggen de zelf-determinatie theorie uit waarbij zij recent onderzoek rondom de zelf-determinatie theorie en de invloed op leermotivatie aanhalen. Ook bespreken zij de link tussen leerlingmotivatie en docentmotivatie. Ze stellen dat traditioneel onderwijs, ondanks de evidentie voor zelf-determinatie theorie, nog onvoldoende de basisbehoeftes van leerlingen en docenten ondersteund.

Ryan & Deci (2020)

Zelf-determinatie theorie

Dialoog versterkt de onderlinge relatie en erkent de competentie van leerlingen. Het is een eerste stap, maar geeft de leerling nog geen regie over het eigen leren. Om gevoelens van autonomie te verhogen moeten leerlingen de kans krijgen om mede eigenaar te worden van het onderwijsproces.

Conner, Posner & Nsowaa (2022)

The Relationship Between Student Voice and Student Engagement in Urban High Schools.

Resultaten van het kwantitatieve onderzoek onderstrepen het belang van een leerklimaat waarin leerlingen ondersteund worden in hun basisbehoeften: relatie en competentie. Het plezier waarmee leerlingen leren, hoe hard leerlingen werken, en hoe waardevol zij hetgeen vinden wat zij op school leren, wordt beïnvloedt door de mate van Student Voice die leerlingen ervaren.

Conner, Posner & Nsowaa (2022)

Vansteenkiste et al. (2007)

In dit artikel wordt de Zelf Determinatie Theorie (ZDT) uiteengezet met een specifieke focus op leerlingen en welke dynamische processen een autonome motivatie activeren. Ook wordt besproken hoe leerkrachten de autonome motivatie kunnen bevorderen via het aanbieden van structuur op een autonomieondersteunende wijze.

Vansteenkiste et al. (2007)

Sierens & Vansteenkiste (2009)

Deze auteurs brengen vier motivatieprofielen van leerlingen in kaart en relateren deze aan leer- en prestatiegedrag.

“Leerlingen die tot deze motivatieprofielen behoren, vertonen een verschillend leer- en prestatieprofiel en ze percipiëren de onderwijsstijl van hun leerkrachten anders. Specifiek wordt vastgesteld dat de kwalitatief goed gemotiveerde leerlingen, die hoog scoren op autonome motivatie en laag op gecontroleerde motivatie, het meest optimale leer- en prestatiepatroon vertonen en hun leerkrachten als meest behoefteondersteunend ervaren in vergelijking met de andere motivatieprofielen.”

Sierens & Vansteenkiste (2009)

Student Voice gebruiken in het klaslokaal...

In dit project onderzoeken we verschillende Student Voice aanpakken en bestuderen we hoe dat relateert aan leermotivatie van leerlingen

Onderzoek Students4Change

Inspraakladder voor leerlingen

Aanpakken kunnen variëren in de mate van betrokkenheid. Zo vragen sommige docenten in hun aanpak naar de mening van hun leerlingen en nemen zij die mee in het lesontwerp. Andere docenten geven leerlingen keuzes wat zij in de les mogen doen, en weer andere docenten vragen leerlingen om samen met hen de les te ontwerpen. De participatieladder (ontwikkeld door het landelijk expertise centrum voor het curriculum, SLO) schetst de inspraak van leerlingen op besluitvorming waarbij het de mate van betrokkenheid visualiseert (den Otter et al., 2018).

Den Otter et al. (2018)

inspraakladder-onderwijskundig-model-leerlingparticipatie_1 (4)

Het is van belang om te waken voor tokenism (de blauwe tredes van de participatieladder): het doen alsof leerlingen betrokken worden. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer leerlingen niet het gevoel hebben dat er iets gedaan wordt met hun mening.

Van den Akker (2003)

Curriculum design research

Betrokkenheid van leerlingen kan ook variëren per component van het curriculum design. Zo kan een leerling een hoge mate van betrokkenheid ervaren als het gaat om de leeractiviteiten in de les (e.g. wat er gedaan wordt in de les) en een lage mate van betrokkenheid op de leerinhoud (e.g. wat er geleerd wordt). De componenten van curriculum design worden uiteengezet in het spinnenweb van Van den Akker (2003). Hoewel deze componenten samenhangen met elkaar, kunnen Student Voice aanpakken ook hierin van elkaar verschillen.

Van den Akker (2003)

Wat werkt op school niveau...

Mitra (2004)

The Significance of Students: Can Increasing ‘‘Student Voice’’ in Schools Lead to Gains in Youth Development?

Deze kwalitatieve studie laat zien hoe een school op twee manieren Student Voice heeft ingezet in de organisatie van de school. Leerlingen hebben op deze school een platform gekregen waar zij gelijkwaardig aan leraren mee mogen denken en beslissingen mogen maken over kwesties die hun onderwijs en het onderwijs van hun medeleerlingen aan gaan.

Mitra observeert dat deze leerlingen, door de betekenisvolle ervaringen die zij op school hebben meegemaakt, gegroeid zijn in hun ontwikkeling. De leerlingen spraken consistent enthousiasme en dankbaarheid uit over de mogelijkheden die zij kregen om mee te denken en om persoonlijke kwaliteiten te ontwikkelen.

Leerlingen hebben een ontwikkeling doorgemaakt in hun capaciteiten om invloed en macht te ontwikkelen en uit te oefenen. Zij hebben hun mening leren vormen, hebben een rol als ‘change agent’ op zich genomen waarbij ze hebben geleerd hoe zij het verschil konden maken, hebben geleerd om frustraties om te zetten naar actie, en hebben leiderschapskwaliteiten ontwikkelt.
Leerlingen zijn gegroeid in hun eigenwaarde en zelfverzekerdheid omdat zij hebben ervaren dat docenten en andere medewerkers van de school luisterden naar hun perspectieven en ideeën. Als gevolg kregen leerlingen het gevoel van eigenschap over de school en raakten zij gehecht aan de school. Ook kregen zij betere relaties met docenten.
Leerlingen zijn in gesprek gekomen met hun docenten om het curriculum en didactische methodes te bespreken. De lessen sloten daarom beter aan op de interesses en wensen van leerlingen. De leerlingen begrepen de perspectief van de docent beter en de docent begreep de ervaringen van de leerlingen beter.

Mitra (2004)

Rudduck & Fielding (2006)

Student Voice and the Perils of Popularity

In dit stuk pleiten Rudduck & Fielding ervoor dat scholen die met Student Voice willen werken dat niet doen als ‘moetje’ omdat dat kan leiden tot oppervlakkige betrokkenheid van leerlingen, maar eerst helder krijgen waarom zij met Student Voice aan de slag willen en wat daar voor nodig is.

Zij adresseren drie spanningen aan die heersen rondom Student Voice:

De machtsdynamiek tussen docenten en leerlingen. Zowel docenten als leerlingen kunnen huiverig zijn om in dialoog te gaan. Docenten omdat zij wellicht onzeker zijn over de reactie van leerlingen, leerlingen omdat zij onzeker kunnen zijn over de reactie van hun docenten.
De toewijding aan authenticiteit van Student Voice
Authenticiteit hangt af van drie dingen: zijn leerlingen betrokken bij het bepalen van de focus van het gesprek, is de interesse van docenten naar hun stem authentiek, en wordt er ook teruggekoppeld wat er met hun suggesties wordt gedaan?
Organisatorische hindernissen zoals tijd en ruimte in het curriculum en hoe een schoolcultuur ontwikkelt kan worden waarin Student Voice een plek heeft.

Rudduck & Fielding (2006)