Tijdens de tweede inspiratiesessie ‘Lessons Learned Corona’ interviewde Sjirk Zijlstra docent van het jaar 2020 Arno Wilkens. Arno is docent aan de opleiding Communicatie & Media Design en coördinator Creative Industries. Over lessen uit de coronaperiode en binding met studenten: ‘Online is geen vervanging voor contactonderwijs.’
Contactmomenten
‘Wat is je belangrijkste les uit de coronaperiode?’ vraagt Sjirk. ‘In de afgelopen anderhalf jaar heb ik vooral geleerd hoe ontzettend belangrijk contactmomenten zijn. Dat werd tijdens de coronacrisis extra benadrukt.’ Of hij zijn onderwijs volgend schooljaar volledig in de vorm van contactonderwijs wil gieten? Het is wel een beetje de vraag wat je daaronder verstaat, geeft Arno aan. Bij zijn uitverkiezing tot docent van het jaar, zei hij het al: schaf die klaslokalen gewoon af. ‘De noodzaak daarvan is door de crisis alleen maar duidelijker geworden.’
Taken en verantwoordelijkheden
‘Door corona zijn de zwakke plekken in ons onderwijs bloot komen te liggen,’ stelt Arno. ‘Wat onderwijsvormen betreft valt er nog heel wat te winnen bij de hogeschool.’ Wat bedoelt hij precies? Als we lokalen en tentamens afschaffen, wat blijft er dan over? ‘Daar begint mijn visie op onderwijs,’ legt de docent van het jaar 2020 uit. ‘We moeten op een andere manier omgaan met de taken en de verantwoordelijkheden die we studenten geven.’ Dat begint met een leeromgeving waarin studenten aan de slag gaan zoals ze dat ook in de praktijk zouden doen.
Aan de slag met het werkveld
Wat betekent dat voor de rol van de docent? Arno: ‘We moeten onze studenten niet betuttelen en pamperen door ze in een klaslokaal te stoppen. Laat ze aan de slag gaan samen met het werkveld. Als docent ga je ze dan helpen en begeleiden.’ Daarmee kan je ook de combinatie van online en fysiek onderwijs een andere invulling geven. ‘Als docent wil ik mijn contacttijd niet verspillen aan het geven van een hoorcollege. Ik wil me kunnen bezighouden met coaching en begeleiding.’ ‘Wil dat zeggen dat je meer een-op-een contacten gaat organiseren?’ vraagt Sjirk.
Contact met studenten
‘Dat is een beetje balanceren,’ geeft Arno toe. ‘Mijn voornemen voor komend jaar is om met al mijn studenten een-op-een gesprekken te houden. Even buiten wandelen en vragen hoe het ermee staat. Daarnaast wil ik in de groep heel bewust het gesprek over reflectiemethodes voeren.’ Houdt dat voornemen ook verband met de coronacrisis? Door het afstandsonderwijs is contact met studenten nog belangrijker geworden. Arno: ‘Aandacht besteden aan de student is denk ik superbelangrijk. Laat als docent zien dat je betrokken bent bij de leefomgeving van de student.’
Kwetsbaar opstellen
‘Betrek je de studenten dan ook bij de keuzes die je maakt als docent?’ vraagt Sjirk zich af. Arno geeft aan dat hij regelmatig aan ze vraagt wat ze nodig hebben. ‘Door mijzelf op allerlei momenten kwetsbaar op te stellen komen ze echt wel naar me toe. Ik denk dat we het als docenten normaal moeten gaan vinden dat studenten ergens iets van vinden, dat ze kritisch zijn.’ De ruimte geven, een veilige leeromgeving creëren, is dan een belangrijke voorwaarde.
Het belang van studentenwelzijn is een belangrijke les uit de coronaperiode. Als coach en begeleider kan een docent studenten helpen om vanaf het begin hun eigen verantwoordelijkheid te nemen . Online onderwijs biedt daarin extra mogelijkheden, maar kan fysiek onderwijs niet vervangen. ‘Contactmomenten zijn zo ontzettend belangrijk: daar gebeurt gewoon alles.’