Het effect van het netwerk

Hoe bepaal je het effect van een netwerk als TLN? Onderwijskundige Berber Visser maakte een analyse van een aantal teksten over projecten waar TLN bij betrokken is. ‘Als we terugkijken kunnen we zien wat we bereikt hebben. Wat kunnen we daarvan leren?’ Onlangs presenteerde zij haar analyse naar de ‘doorwerking van TLN-activiteiten.’ Download het onderzoeksverslag ‘Doorwerking van TLN-activiteiten: een exploratie naar kennis co-creatie op basis van narratieven.’

Bij het kernteam TLN, waarin het Kenniscentrum Leren en Innoveren (KC LENI) en TLN vertegenwoordigd zijn, bestond al langer de behoefte om een evaluatie in gang te zetten. TLN ondersteunt opleidingen bij innovatie van het onderwijs en professionalisering van docenten en onderzoekers. Levert die ondersteuning zichtbare resultaten op? Onder begeleiding van Mieke Koeslag-Kreunen ging Berber met die vraag aan de slag. De reflectiestand aanzetten, noemt ze dat.

Uitgangspunt voor haar analyse is een geheel van teksten: de showcase ‘Samen werken, Samen leren: verhalen uit de opleidingen in beeld.’ Voor deze showcase interviewden redacteuren een aantal docenten en onderzoekers over projecten binnen de opleidingen. Dat leverde acht verhalen op die een beeld geven van de ondersteuning door TLN. Een afgerond geheel dat zich leende voor onderzoek: ‘We wilden slim gebruikmaken van de data die we al hadden.’

Bij de start van haar onderzoek ging Berber op zoek naar een geschikt analysekader. Welk model zou ze kunnen gebruiken om de doorwerking van TLN in kaart te brengen? Het lectoraat Onderzoekend vermogen had een geschikt voorbeeld in huis. Dit model voor doorwerking was echter ontwikkeld voor praktijkgericht onderzoek. ‘Zou je dit kunnen vertalen naar de praktijk van TLN,’ vroeg Berber zich af?

Daarvoor was een gedachtesprong nodig. ‘De driehoek staat voor verbinding tussen onderzoek, het onderwijs en de beroepspraktijk. Je zou kunnen zeggen dat de docenten en onderzoekers die wij ondersteunen ook behoren tot een beroepspraktijk. Bovendien zijn TLN’ers ook werkzaam in die beroepspraktijk,’ legt Berber uit. ‘Wij ontwikkelen zelf onderzoekend vermogen, gericht op de onderwijspraktijk van de hogeschool, en we bieden zelf onderwijs via onze cursussen en trainingen.’

Toch was het de vraag of het model voor doorwerking wel afdoende was voor de analyse. ‘TLN is complex in de zin dat niet alles wat er gebeurt meteen tastbaar is.’ Een certificaat na een professionaliseringsactiviteit is een duidelijk resultaat, maar wat gebeurt er in de ontwikkeling van de deelnemer? ‘Een persoon doet kennis op waardoor hij of zij een situatie beter kan begrijpen.’ Om die ‘doelkennis’ in beeld te krijgen, haalde Berber er een tweede model bij.

‘Het kennis-co-creatiemodel geeft een rijk beeld van kennisontwikkeling in co-creatie, dat goed aansluit bij de visie van de HU én van TLN. Als je een maatschappelijke vraagstuk wil oplossen in samenwerking met diverse partners, wat gebeurt er dan en hoe ontwikkelt kennis zich?’ Op basis van beide modellen ging Berber vervolgens de teksten in de showcase te lijf. Ze herformuleerde de citaten in de teksten om ze te kunnen analyseren.

Wat leverde dat op? In de eerste plaats een bevestiging van de bijdragen die activiteiten van TLN leveren. ‘Er gebeurt veel op het gebied van doorwerking en kennisontwikkeling. Uit de analyse van de verhalen blijkt dat er veel persoonlijke ontwikkeling plaatsvindt in het onderwijs,’ vertelt Berber. ‘Maar er worden ook veranderingen in gang gezet via innovatietrajecten of professionalisering.’ Daarnaast leverde haar analyse inzicht op in de toepasbaarheid van de twee analysemodellen.

Het kernteam van TLN kan de resultaten van het onderzoek nu gaan bespreken. Wat betekenen de uitkomsten van dit onderzoek voor het netwerk? ‘Het zou mooi zijn als de samenwerking tussen docenten en onderzoekers laagdrempeliger wordt,’ geeft Berber aan. ‘Ze kunnen meer samen met elkaar optrekken. De driehoek onderwijs-onderzoek-praktijk moet een cirkel worden.’ Dan krijgen onderwijs en onderzoek echt evenveel gewicht binnen het netwerk.

De analyse van de showcase laat zien hoe het kan. Anderen kunnen zelf met vergelijkbare analyses aan de slag gaan. ‘Vraag je af wat je wil bereiken met je netwerk. En onderzoek achteraf of je dat bereikt hebt. Zo kun je ook uiting geven aan je eigen onderzoekend vermogen.’ Daarmee kunnen leden van het netwerk de gezamenlijke kennisontwikkeling weer een stap verder brengen.

berber.visser@hu.nl