Toekomstgericht onderwijs ontwerpen

Nieuw HU-leernetwerk van start

De maatschappij en de beroepspraktijk ontwikkelen zich razendsnel. Nieuwe technieken en behandelmethodes, andere manieren van samenwerken. Hoe kunnen we als HU inspelen op actuele maatschappelijke vraagstukken in Utrecht en omstreken? In het HU-leernetwerk MOOOI slaan HU-collega’s de handen ineen. ‘Het gaat ons erom toekomstgericht onderwijs te ontwerpen.’

Als onderzoeker bij het lectoraat Co-design en lid van het TLN-team praat Lenny van Onselen regelmatig over ontwerpvraagstukken. ‘We merken dat er vanuit het onderwijs meer behoefte is om gezamenlijk met het ontwerp van grotere delen van een opleiding of een heel curriculum aan de slag te gaan.’ Opleidingen willen gerichter kunnen inspelen op praktijkvragen.

Zoals de opleiding Fysiotherapie. ‘Innovatie is nodig om in de praktijk nieuwe behandelmethodes aan te leren.’ Hoe zorg je ervoor dat onderzoek, onderwijs en praktijk daarin samen optrekken? Je wil dat professionals in leeromgevingen gezamenlijk aan oplossingen werken. Binnen het leernetwerk MOOOI gaan HU-collega’s daarover in gesprek.

Doel van het HU-leernetwerk is om HU-collega’s te ondersteunen en bij elkaar te brengen. ‘Wij richten ons op vraagstukken rond herontwerp van het onderwijs,’ legt Lenny uit. ‘We gaan na hoe we gebruik kunnen maken van interprofessionele, rijke leeromgevingen om in te spelen op acute maatschappelijke vraagstukken, zoals onderwijs aan Oekraïense vluchtelingen, dat nu door een paar voortrekkers wordt aangejaagd.’

‘Als je dergelijke vraagstukken wil inbedden in je onderwijs, via een lerend netwerk, heb je collega’s met ‘ontwerpend vermogen’ nodig, geeft Lenny aan. Wat houdt dat in? ‘Ontwerpend vermogen is meer dan ‘design thinking’: het is niet alleen nadenken maar ook toepassen. Het is meer ‘design doing’ dan ‘design thinking.’ Het gaat erom dat je onderzoekend vermogen inzet om evidence-informed aan de slag te gaan, zodat je lerend kan innoveren.

Eerste stap van de initiatiefnemers is nu om na te gaan hoeveel ontwerpend vermogen er is binnen de hogeschool. ‘We gaan degenen samenbrengen die dat ontwerpend vermogen al hebben en het verder willen ontwikkelen. Daarna gaan we samen leren en onze kennis laten circuleren onder onze collega’s. Geïnteresseerden nodigen we uit voor sessies over ontwerpvraagstukken.’

Tijdens die sessies komen obstakels aan de orde die onderwijsvernieuwing tegenhouden. ‘Een maatschappelijk vraagstuk kan zich ineens aandienen, terwijl wij rekening houden met het ritme binnen de hogeschool, waarin studenten om de 10 weken iets moeten opleveren. Voor onverwachte vraagstukken is juist flexibiliteit en maatwerk nodig. Dat vergt een ander soort onderwijs, dat ook over de bestaande grenzen van opleidingen heen beweegt’

Sommige opleidingen zijn daar al mee bezig, anderen worstelen er nog mee. ‘Je moet op zoek gaan naar passende didactische vormen en daarmee gaan experimenteren. Kant-en-klare oplossingen zijn er niet,’ benadrukt Lenny, ‘het vergt maatwerk per opleiding.’ Essentieel is dat betrokkenen het zelfvertrouwen ontwikkelen dat nodig is om iets heel nieuws te maken.

Aan de initiatiefnemers de taak om dat zelfvertrouwen aan te wakkeren. In de ontwerpsessies kunnen deelnemers naar hartenlust oefenen en ervaringen uitwisselen. ‘Vanuit de bestaande hub binnen TLN gaan we eerst een HU-leernetwerk vormen, daarna verbreden we onze activiteiten.’

Kennis en ervaring uitwisselen, daar draait het om bij het HU-leernetwerk MOOOI. ‘We koppelen collega’s aan elkaar en bundelen de ontwerpkracht binnen de hogeschool.’ Het HU-leernetwerk Programmatisch toetsen, dat al langer actief is, geldt daarbij als lichtend voorbeeld. In het vervolg ziet Lenny de opzet van leerteams voor zich. Nu is het eerst zaak om de bestaande ontwerpkennis en ontwerpervaring gezamenlijk te gaan activeren.

lenny.vanonselen@hu.nl

Samen Lerend

MOOOI = Missiegedreven, Ontwerp, Onderwijs, Onderzoek, Innovatie in de praktijk.
Leernetwerk MOOOI werkt nauw samen met Kenniscentrum Leren en Innoveren en HU Diensten.