12. Duurzame consumptie en productie

Scompany heeft voor de Hogeschool Utrecht onderzoek gedaan hoe we de scheiding van ons PMD-afval kunnen verhogen. Door het toepassen van een design thinking methode hebben de junior adviseurs, studenten, meerdere interventies kunnen testen en daardoor een waardevol advies opgesteld. Het doel was communicatiemiddelen onderzoeken die kunnen bijdragen aan het optimaal nastreven van het duurzaamheidsdoel ‘klimaatneutraal opereren in 2030’ van de Hogeschool Utrecht.

Looptijd: voorjaar 2023

Contactpersoon
Chandro Vleugels

Laatste update juni 2023

Contactpersoon
Marja Exalto & Green Office HU

Looptijd: 15 september 2023 – 15 september 2024

Laatste update november 2023

Contactpersoon
Quan Zhu

Looptijd: 01 januari 2023 – 31 december 2025

Laatste update september 2023

Heb jij enkelzijdig geprint papier? Zonder vertrouwelijke informatie? Stop ze dan in één van de bakken van Green Side. Green Side haalt het papier op de HU op en brengt ze naar een sociale werkplaats. Hier toveren ze dit papier om tot notitieboekjes!

De Green Side papierbakken vind je op de Padualaan 101, bij het Green Office HU kantoor achter het STIP. Of op Padualaan 97 op de 6e en 7e verdieping, vanuit de lift gelijk links om de hoek.

Green Side onderneemt duurzaam, sociaal én lokaal. Dat wil zeggen dat ze hun producten maken van restmateriaal (zoals oud papier en oude posters), ze samenwerken met sociale werkplaatsen én dit allemaal doen op stads- of dorpsniveau.

Zo wordt er lokaal in Groningen, Utrecht, Houten, Wageningen en Huis ter Heide al materiaal ingezameld én wordt daar lokaal geproduceerd.

Contactpersoon
Green Office HU

Laatste update september 2023

Het Institute for Life Sciences & Chemistry (ILC) van Hogeschool Utrecht (HU) gaat tot en met 2024 samenwerken met twee grote namen uit de papierindustrie: Neenah Coldenhove en de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken (VNP).

Door deze samenwerking maken studenten Chemische Technologie direct in de beroepspraktijk kennis met de papierindustrie en dragen bij aan de verduurzaming ervan. Voor het maken van papier en karton is relatief veel energie en water nodig: daar brengt de sector graag verandering in. Chemisch technologische innovaties kunnen leiden tot een reductie van energie- en waterverbruik en een efficiënter productieproces. Voor ILC-studenten van de HU, waar duurzaamheid als rode draad door de opleiding loopt, is dit een ideale leeromgeving. Naast vakinhoudelijke input, gastlessen, meedraaien in experimenteel onderzoek en excursies op locatie, bieden de samenwerkingspartners ook nieuwe stage- en afstudeermogelijkheden aan.

Looptijd: t/m 2024

Meer info: https://www.hu.nl/samenwerken/praktijkvoorbeelden/samenwerking-tussen-hu-en-papierindustrie

Contactpersoon
Het Institute for Life Sciences & Chemistry (ILC) van Hogeschool Utrecht

Laatste update februari 2023

Kleding, muren, kunst en gebruiksvoorwerpen zoals je servies: mensen houden van spullen met een mooi kleurtje. Maar veel manieren van kleuren zijn niet duurzaam. Ze vervuilen het grondwater en brengen zware metalen in de grond. Onze samenwerkingspartner Colin Ingham van Hoekmine BV heeft bacteriën ontdekt die kleur kunnen reflecteren en die makkelijk op een natuurlijke manier afgebroken worden. Samen onderzoeken we hoe deze bacteriën in de toekomst vervuilende pigmenten en kleurstoffen kunnen vervangen.

“Het kleureffect van de bacteriën is vergelijkbaar met de kleur van het schild van groene torren, blauwe vlinders of de veren van een pauw”, aldus Ingham. “Die hebben van zichzelf eigenlijk geen kleur, maar zijn op microlevel geschubd. Die schubjes, die allemaal precies dezelfde afstand tot elkaar hebben, zorgen ervoor dat het licht dat erop valt meerdere kleuren reflecteert. Dat heet ‘iriseren’. De bacteriën die ik onderzoek stapelen zich ook op die manier op. Dat biedt mooie kansen.’’

Studenten helpen Ingham met de zoektocht naar een topcoat. “Omdat ik een duurzaam alternatief voor kleurstoffen en pigmenten wil vinden, moet zo’n topcoat natuurlijk volledig duurzaam zijn. Verder mag hij de bacteriën niet beschadigen, hij mag niet te dik zijn en áls hij de kleur van de  bacteriën beïnvloedt, moet die beïnvloeding altijd hetzelfde zijn. Als uit het marktonderzoek van de studenten blijkt dat de juiste beschermlaag nog niet in de markt is, ga ik hen begeleiden in het ontwikkelen van zo’n laag.”

Meewerken aan een duurzame toekomst

Ook docent-onderzoeker Patrick Baesjou is enthousiast: “Ik begeleid de studenten vanuit de HU en heb zelf veel ervaring in onderzoek voor productontwikkeling in de chemie. Ik kan hen dus veel vertellen. Toch zie ik dat een échte praktijkgerichte onderzoeksomgeving, waarin ze goed begeleid worden en waar hun onderzoek écht gebruikt wordt, het leerzaamst en het meest motiverend is. En als er over een aantal jaar iriserend blauwe elektrische auto’s rondrijden, of als met bacteriën gekleurde schoenen hip zijn, is het leuk dat ze kunnen zeggen: ‘ik heb daaraan gewerkt’.”

Contact

Patrick Baesjou 

Meer lezen op: https://www.hu.nl/hustories/duurzaam-kleuren

Laatste update februari 2023

Sleep jij je waterfles ook overal mee naar toe? Je bent gelukkig niet de enige, want steeds meer mensen gebruiken hervulbare flessen in plaats van wegwerpflesjes. Als HU zijn we daar heel blij mee, en we moedigen dit dan ook graag aan. Daarom zijn er nu op verschillende plekken bij de HU watertappunten te vinden. Zo krijg jij niet alleen makkelijk je water, maar werken we ook samen aan duurzaamheid! Door zelf water te tappen zijn er namelijk geen plastic flessen nodig en hoeft het water niet vervoerd te worden. Dit bespaart grondstoffen en vermindert de uitstoot van CO₂. Een win-win situatie dus!

Contactpersoon
Arjan Verheul

Laatste update december 2020

Pesticiden zijn nodig om genoeg voedsel te kunnen kweken. Ze doden echter niet alleen de plaaginsecten, maar ook de nuttige insecten. Daarom maken we pesticiden die alleen plaaginsecten bestrijden. Deze zijn ook nog eens biologisch afbreekbaar en dus beter voor de natuur.

Om genoeg voedsel te kunnen kweken, wordt er wereldwijd gebruikgemaakt van insecticiden: middelen die insecten doden. Zo gaat er niet teveel van de oogst verloren bij insectenplagen. Dat is erg nuttig, maar er zitten ook grote nadelen aan. Zo doden insecticiden ook bestuivers, zoals bijen. Deze zijn nodig voor de teelt van groente en fruit. Ook voor mensen zijn insecticiden niet gezond. En, omdat de middelen niet goed afgebroken kunnen worden, blijven ze langere tijd in de grond aanwezig en kunnen ze in het grondwater terechtkomen. Onze samenwerkingspartner prof. dr. Rob Liskamp – oprichter van startup Innovapepline – bedacht een alternatief: biologische pesticide.

Cristina Chamorro Pérez, gepromoveerd chemicus en expert, onderzoekt samen met HU-studenten in het chemie-lab  hoe we de peptiden het effectiefst kunnen aanpassen en inzetten. Cristina is prof in het samenstellen van kleine moleculen, peptiden en stoffen die peptiden bevatten en ze kan als docent die kennis ontzettend goed op studenten overbrengen.

Lees meer: https://www.hu.nl/hustories/bio-pesticide

Lectoraat Innovative Testing in Life Sciences & Chemistry 

Laatste update december 2022

Spoorbeheerder ProRail heeft jaarlijks aanzienlijke hoeveelheden afgedankte rails (spoorstaven). ProRail wil naar een meer circulaire toepassing. Alternatieven waarbij spoorstaven hoogwaardig hergebruikt worden zijn nodig! Dankzij de uitstekende materiaaleigenschappen zijn afgedankte spoorstaven vermoedelijk goed bruikbaar als constructief element in gebouwen of infrastructurele objecten. In dit project onderzoeken studenten van Centre of Expertise Smart Sustainable Cities welke kansen dit biedt. Met dit voorstel wordt onderzocht welke constructieve en materiaal-technische aspecten relevant zijn bij het gebruik van spoorstaven als constructiemateriaal. Mogelijkheden voor hoogwaardig hergebruik van spoorstaven worden gegenereerd. Er wordt een constructief ontwerp voor een demontabele modulaire voetgangersbrug gemaakt.

Contactpersoon
Nadia Verdeyen

Een energieneutraal huis waarin je je leven lang kunt wonen, want je kunt het groter of kleiner maken. Studententeam Celcius creëert een circulair, modulair, zelfvoorzienend én betaalbaar huis. Met deze woning neemt het team deel aan de finale van de Solar Decathlon Build Challenge 2020 in Washington D.C.

Een team HU-studenten vanuit diverse opleidingen ontwikkelt innovatieve en betaalbare oplossingen voor de uitdagingen op het gebied van duurzaamheid, circulariteit, CO₂-reductie en energietransitie in en rondom woningen. Het team gaat hiermee de strijd aan met andere universiteiten en hogescholen in de internationale wedstrijd Solar Decathlon Build Challenge 2020. De resultaten zijn door de interdisciplinaire aanpak kwalitatief beter, realistischer, aantrekkelijker, betaalbaar en beter te implementeren en kennen meer draagvlak.

Celcius is onderdeel van Wonen 3.0, een leeromgeving binnen de HU waar interdisciplinaire studententeams meedoen aan (internationale) challenges. De vorige inzending van de HU aan de Solar Decathlon Challenge, in 2015 in Denver, is inmiddels opnieuw opgebouwd op het Utrecht Science Park. Dit ‘Denver House’ is nu een living lab op het gebied van duurzaam wonen. Studenten, onderzoekers en partners uit het bedrijfsleven testen hier samen nieuwe innovatieve systemen en elementen in een real life omgeving.

Contactpersoon
Petra Beisterveld
Website: www.celcius.house

Omschakelen van vervuilende dieselbussen op schone elektrische bussen, om zo bij te dragen aan energie neutrale mobiliteit en efficiënter openbaar vervoer. Dat is de ambitie van diverse Europese regio’s. Het Europese project Building Capacities for a European-wide E-bus Deployment (e-BussED) verbindt deze regio’s met elkaar door uitwisseling van kennis en ervaringen.

Europese regio’s in Italië, Duitsland, Malta, Hongarije en Nederland die hun bus vloot graag willen omschakelen van diesel naar elektrisch, worden door het project e-BussED met elkaar verbonden. De partnerregio’s wisselen ervaringen uit in verschillende stadia van de transitie richting e-bussen. Regio’s die worstelen met de snelle technologische ontwikkelingen op dit gebied worden zo ondersteund. Welke wegen zijn er te bewandelen? Hoe kan energie regionaal worden opgewekt? Door nieuwe ideeën en beter beleid stimuleert het project de vraag- én de aanbodkant van elektriciteit opgewekt uit duurzame bronnen. Daarmee krijgt ook de transitie naar een duurzame economie een impuls. Het project zal leiden tot zes regionale actieplannen en vier best practices reports. Centre of Expertise Smart Sustainable Cities van Hogeschool Utrecht is partner van e-BussED, dat een subsidie kreeg van het European Regional Development Fund Interreg Europe. Studenten van onder andere de opleidingen Werktuigbouwkunde, Elektrotechniek en Technische Bedrijfskunde werken mee aan het project.

Contactpersoon
Martijn Rietbergen
Website: www.smartsustainablecities.nl

Studententeam Green Office HU zet zich onder leiding van een green officer in om een duurzame toekomst in economische, ecologische en sociale zin te verankeren in Hogeschool Utrecht. Door middel van het bottom-up principe zorgt Green Office voor impact binnen de HU.

Green Office HU is een platform voor studenten en medewerkers om de duurzaamheidsambities van de HU waar te maken en samen te werken aan duurzaamheid. Medewerkers en studenten worden geactiveerd om een bijdrage te leveren aan de Sustainable Development Goals (SDGs) binnen onderwijs, onderzoek, bedrijfsvoering en/of in hun persoonlijk gedrag. Green Office werkt vanuit de drive van studenten, niet vanuit beleidsthema’s. Het motto is ‘positive energy’ – er wordt uitgegaan van mogelijkheden, niet van moeilijkheden. Green Office geeft onder andere workshops voor docenten en studenten om de SDGs in het onderwijs te verweven, promoot het kiezen van duurzame minoren, organiseert een kledingruil om te consuminderen, bevordert plantaardig eten met Meatless Monday, draagt bij aan duurzame inkoop en organiseert Green Talks.

Contactpersoon
Saskia Hanssen
Website: www.greenoffice.hu.nl

Laatste update december 2022

Het gewas miscanthus of olifantsgras is een veelbelovende circulaire grondstof voor de papier-, farmaceutische en chemische industrie. Het is een zogeheten C4-gewas en daardoor zeer efficiënt in de vastlegging van CO₂. Olifantsgras neemt zeker vier keer zoveel CO₂ op uit de lucht als bomen. Het heeft geen bemesting, bestrijdingsmiddelen of irrigatie nodig, verrijkt de bodem en biedt een goede schuilplek voor klein wild. Ook is het een droog gewas en daardoor na het oogsten direct geschikt voor verwerking. Zo wordt miscanthus al gebruikt voor bio-energie, als stalstrooisel en als rantsoen om koeien een betere stofwisseling te geven.

Op basis van olifantsgras produceert Miscancell hoogwaardige cellulose voor onder andere papier. De geraffineerde producten dienen als circulaire industriële grondstoffen. Bijvoorbeeld voor laag-calorische zoetstof, geur- en smaakstoffen en voor Grasfalt®. In dit asfaltmengsel zijn de bitumineuze bindmiddelen vervangen door de natuurlijke grondstof lignine. Dat zorgt voor veel minder CO₂-emissie in de wegenbouw. Miscancell werkt op duurzame wijze aan de totale valorisatie van miscanthus. Eigenaar is een oud-student Chemische Technologie van Hogeschool Utrecht. Het bedrijf werkt structureel samen met HU-studenten en leidt zo de benodigde workforce op voor Miscancell.

Contactpersonen
Marcel van de Peppel en Hermen Bollemaat
Website: www.hu.nl/hustories/grasfalt

Laatste update december 2020

Grondstoffen worden steeds schaarser, terwijl de vraag naar producten blijft stijgen. Hoe kunnen afgedankte producten ‘refurbished’ worden? HU-studenten onderzoeken – binnen de verschillende schakels die een rol spelen bij de levenscyclus van producten – hoe we afgedankte spullen kunnen renoveren of herstellen om opnieuw te worden verkocht.

Een refurbished product is een product dat na een eerste keer verkocht te zijn geweest, is terug beland bij de fabrikant, producent of verkoper, daar is gecontroleerd, gerenoveerd, schoongemaakt en/of hersteld, om vervolgens in een zo goed mogelijke staat weer te koop aangeboden te worden. Vier studenten Technische Bedrijfskunde onderzoeken hoe producten hergebruikt zouden kunnen worden en hoe dit te realiseren valt met de verschillende schakels en bedrijven die een rol spelen bij de levenscyclus van de producten.

Contactpersoon
Evert-Jan Velzing

Hoe ga je zo slim mogelijk om met grondstoffen, voorkom je afval en maak je hoogwaardig gebruik van producten, componenten en materialen? In de circulaire broedplaats Werkspoorkwartier Utrecht werken tientallen HU-studenten, onderzoekers en bedrijven aan ontwerpvraagstukken over circulair ontwerp van gebouwen, interieurs en openbare ruimte, hergebruik van materialen en flexibele tijdelijke stedenbouw.

Het project Werkspoorkwartier Creatief Circulair Maakgebied heeft als doel om een toonaangevend vestigingsgebied te maken van het bedrijventerrein Werkspoorkwartier in Utrecht, met ruimte voor creatieve, circulaire maakbedrijven. Om de circulariteit van gebouwen te kunnen vaststellen ontwikkelde het lectoraat Building Future Cities (HU) samen met het Copernicus Institute for Sustainable Development (UU) een doorlopende onderzoekslijn. Het gaat in het Werkspoorkwartier om zowel nieuwbouw als renovatie. Andere projecten zijn ontworpen voor hergebruik, volgens het Design for Deconstruction-principe (DfD). Ze hebben een demontabele constructie. De huidige manier van ontwerpen maakt het vaak onmogelijk om beschikbare gebruikte materialen en gebouwcomponenten in te passen. Material driven design is hiervoor een oplossing, de beschikbare materialen zijn dan leidend voor het ontwerp. Alleen als ontwerp voor hergebruik de standaard wordt kan circulair bouwen de gewenste voordelen geven voor de bouwsector en bijdragen aan het besparen van materiaalgebruik, energiegebruik en CO₂-uitstoot.

Contactpersoon
Evert-Jan Velzing
Website: www.smartsustainablecities.nl

Precious Plastic Project draagt bij aan de bewustwording over het recyclen en upcyclen van materialen die tot nog toe als afval beschouwd worden. Het project richt zich tot medewerkers en studenten van de Hogeschool Utrecht (HU) en de Universiteit Utrecht (UU) die gebruik maken van het Utrecht Science Park (USP).

Hoe werkt het?

In de Quest-cursus van de HU wordt een Extruder Pro-machine gebouwd. In het techlab kunnen medewerkers en studenten ervaren en leren hoe upcyclen van plastic werkt. Een aparte plastic afvalstroom wordt teruggebracht als grondstof (jerrycans) en wordt vermalen tot een plastic granulaat (korrels). Vervolgens worden de korrels gebruikt om plastic producten (handelswaar) te maken in de Extruder Pro-machine. De producten worden door UU, HU en studieverenigingen verkocht in een webshop.

Op deze manier wordt afgedankt plastic op het USP vervaardigt in een lokale upcyclingsketen tot  nieuwe producten voor medewerkers, studenten en studieverenigingen (denk bijvoorbeeld aan relatie geschenken). De studenten van de Green Office UU en de Green Office HU werken daarmee op het USP aan gezamenlijk doelstellingen:

• Bewustwording van studenten en medewerkers over de impact van plastic afval en de oplossingen daarvoor.
• Het creëren van een lokaal en circulair systeem voor plastic afvalstromen. Waarbij plastic afval als een grondstof verandert en daarmee bijdraagt aan de doelstellingen van de UU en HU om afvalvrij te worden.
• Onderwijs en onderzoek van de UU en HU worden verbonden met een lokale duurzaamheidsopgave.

Contact:
greenoffice@hu.nl

Dit project is nieuw gestart in studiejaar 2020/2021
Laatste update januari 2021

Broedeieren worden binnen Europa vervoerd op plateaus, ‘trays’, van papierpulp. Maar broedeieren kunnen daarbij verloren gaan omdat de trays niet goed ventileren en soms doorbuigen. Bovendien stijgt de prijs van papierpulp hard. Bamboevezels zouden de basis kunnen zijn voor een lichter, sterker en duurzamer materiaal. Bamboevezelspecialist Bambooder zoekt binnen dit KIEM GoChem-project (BIOBET-project) samen met de Hogeschool Utrecht en Universiteit Utrecht naar een bioafbreekbaar bindmiddel uit afvalstromen om een bamboevezel-versterkt materiaal te maken voor broedeierentray dat past binnen een circulaire economie.

Contactpersoon:
Laura Mrabet

Laatste update februari 2021

Minor De Leefbare stad

In de minor De leefbare stad werken studenten uit verschillende domeinen samen met professionals uit de praktijk aan maatschappelijke vraagstukken. De vraagstukken worden benaderd vanuit de verschillende sustainable development goals. Deze goals geven richting aan het onderzoek en zorgen voor een vernieuwde kijk op de huidige problematiek.

Vanuit de minor De Leefbare stad zijn de studenten; Jamiro, Joost, Iris, Maaike en Frank, aan de slag gegaan om de Retour Boulevard te realiseren. Dit is een circulair ambachtscentrum in Amersfoort, wat  lokaal en eerlijk eten zal gaan serveren in hun restaurant, gerecyclede producten verkopen (met als thema; consuminderen i.p.v. consumeren), afvalstromen in Amersfoort verminderen en onderwijs een plek bieden.

Contactpersoon:

Gabrielle Delhaes 

Laatste update december 2022

Plastic voor eenmalig gebruik: eigenlijk is dat niet meer van deze tijd. Het veroorzaakt enorme vervuiling. Het Europese project TRANSFORM-CE wil met twee innovatieve technologieën het afgedankte kunststof toch weer omzetten naar hoogwaardige producten. De HU is partner.