Werkconferentie | Iedereen in de wijk.. en dan?

De grenzen aan het beroep op de zorg zijn onmiskenbaar aan het verschuiven: er moet zo lang mogelijk ondersteuning in de buurt, in de wijk, in het dorp en in de gemeenschap geboden worden. Hiermee worden wijken steeds meer “nieuwe instellingen” waar zorg, ondersteuning, welzijn en gemeenschapskracht bij elkaar komen. Maar deze verandering is nog niet altijd stelselmatig georganiseerd. Wat is de impact van deze verschuiving, en is de wijk hier wel klaar voor?

Er liggen nog veel hiaten. Mantelzorgers en vrijwilligers vullen nu al veel gaten, maar de druk op hen neemt toe. Tegelijk groeit de druk op wijkverpleging, huisartsen, welzijnswerk en wijkteams. Er wordt zo steeds meer gevraagd van de familie, de buren en de buurt. Dit kan sociale spanning en uitputting opleveren. Wat vraagt het van het sociaal- en zorgdomein en wonen om de wijk toekomstbestendig te maken? Wat vraagt dit van beleid, (digitale) systemen en gemeenschappen ? 

Deze werkconferentie is een eerste stap om daar gezamenlijk en scherp naar te kijken. We brengen praktijk, beleid en kennis bij elkaar om te delen wat we zien, te benoemen waar het wringt en samen beter te begrijpen welke vragen we moeten verkennen. Hiermee streven we naar een gedeelde basis om gerichter verder te werken, van buurt, wijk, dorp tot regio.

De zes tafelthema’s

Om de hoofdvraag te beantwoorden gaan we aan de slag aan 6 werktafels met aparte thema’s, die bijdragen aan het beantwoorden van de hoofdvraag:  

Hoe ondersteunen we de wijk van 2035 zo dat iedereen kan meedoen, door te benutten wat werkt én door te ontdekken wat we moeten toevoegen, anders organiseren of durven loslaten? 

Thema 1. Bereik & inclusie zónder verdringing 

We dromen van een wijk waarin niemand onzichtbaar blijft. Ook wie nu de weg niet kent, zich schaamt, de taal mist of alleen op specifieke tijden kan. “Laagdrempelig” klinkt vanzelfsprekend, maar het heeft een schaduwkant: wie al vaardig en mondig is schuift soms juist naar voren. 

We dromen van een wijk waarin niemand onzichtbaar blijft. Ook wie nu de weg niet kent, zich schaamt, de taal nog leert of alleen op specifieke tijden kan. “Laagdrempelig” klinkt vanzelfsprekend, maar het heeft een schaduwkant: wie al vaardig en mondig is komt vaak als eerste aan bod. Dit thema nodigt uit om eerlijk te kijken naar de kleine, echte drempels die grote gevolgen kunnen hebben: hoe je wordt aangekeken bij binnenkomst, hoe snel je aan de beurt bent, welke woorden je wél of niet begrijpt. We verkennen hoe we écht uitnodigend kunnen zijn voor iedereen, ongeacht wat iemand kan, wat iemand wil of wie iemand is. Zo kunnen we gelijkheid daadwerkelijk waarmaken. 

Thema 2. Arbeid & uitvoeringskracht 2035 

De realiteit is dat er door de vergrijzing minder mensen overblijven om hetzelfde werk te doen. Dat vraagt niet alleen om “slimmer”, maar ook om “anders”: sommige dingen laten we bewust liggen, andere versimpelen we, weer andere doen we met een ander profiel of in een andere volgorde. Technologie helpt pas als rollen, verantwoordelijkheden en verwachtingen meebewegen. 

In dit thema onderzoeken we hoe “goed werk” eruitziet wanneer tijd schaars is: wat blijft overeind van vakmanschap, wat mag lichter, en waar ontstaat juist ruimte voor beter contact? 

Thema 3. Buurtplek-plus mét grenzen (commons-ontwerp) 

Een buurt waar iedereen naar elkaar omziet; waar gemeenschappen, welzijn en zorg op een natuurlijke manier met elkaar verbonden zijn; en waar ontmoeting, vrijwilligerswerk, de (pedagogische) sociale basis, het gezondheidscentrum en zwaardere zorg elkaar aanvullen. In dit gesprek ontwerpen we samen hoe zo’n buurtplek-plus eruit kan zien als een commons: een gedeelde voorziening die gedragen wordt door bewoners en professionals, maar waarin ook grenzen en verschillen een plek hebben. 

We verkennen hoe professionals uit welzijn en zorg, samen met bewoners, de sociale kwaliteit in de buurt kunnen versterken en onderhouden. Daarbij richten we ons op de vraag: Welke competenties zijn nodig om, ondanks verschillende perspectieven en logica’s, gezamenlijk verantwoordelijkheid te dragen voor zo’n buurtplek-plus? En: hoe doe je recht aan verschillen tussen bewoners, professionals en organisaties, zodat die verschillen niet belemmeren maar juist bijdragen aan een sterke sociale basis? 

Thema 4. De rol van de fysieke omgeving 

Een buurt wordt niet alleen gevormd door de mensen die er wonen, maar ook door het stratenplan, de winkels, het (ontbreken van) vuil op straat, de parken, de zitjes, de speeltuin, het plantsoen. Het gaat om de huizen: zijn die passend voor de woonvraag van ouderen, gezinnen, jongeren. Is de basisschool lopend bereikbaar en zijn de looproutes veilig? Is de buurt ‘klimaatbestendig’? Zijn er voldoende en voldoende verschillende ontmoetingsplekken? 

Aan deze tafel gaan we nu eens niet uit van de mens, maar van de stenen… Hoe kan je met fysiek-ruimtelijke ingrepen een buurt voor iedereen ontwerpen? 

Thema 5. Financiering & legitimiteit 

Geld is geen doel op zichzelf, maar is wel een belangrijk middel. En hoe we ons geld besteden laat vaak zien wat we echt belangrijk vinden. In dit thema kijken we met naar hoe we betalen en verantwoorden, vanuit het perspectief van de dagelijkse werkelijkheid. Bewoners willen één helder verhaal: waar kan ik terecht en wie helpt mij verder? Professionals willen rugdekking om goed werk te doen zonder gedoe over financiering en administratieve belasting. Bestuurders willen kunnen uitleggen hoe een euro de wijk in stroomt en wat die euro daar merkbaar doet. 

Aan deze tafel leggen we daarom mogelijke routes naast elkaar en denken we na over nieuwe manieren. Zoals we nu werken, basisfuncties en functionaliteiten, een wijkfonds met één ingang, allemaal routes met voor en nadelen. Het gaat om eenvoud waar dat kan, en om eerlijkheid waar dat moet: minder loketten, minder omwegen, en duidelijk wie waar over gaat. 

Thema 6. Rechtvaardige preventie 

Over preventie wordt veel geschreven en van preventie wordt veel verwacht als het gaat om de beweging van zorg naar welzijn. Maar aan preventie wordt ook veel lippendienst bewezen. Veel preventie is geprotocolleerd en wordt van boven af via evidence based interventies georganiseerd. Vaak bereikt preventie daarmee niet de mensen die dit het meest nodig hebben. 

Kan dat niet anders en hoe dan? Want hoe sluit je met preventie beter aan bij waardevolle doelen van mensen zelf en hoe betrek je ze – stap voor stap en in co-creatie – bij activiteiten die hun welzijn en gezondheid kunnen vergroten? Maar ook: hoe kunnen de lokale overheid, professionals en burgers samen preventie in wijken en buurten beter vormgeven, daarbij goed samenwerken en de continuïteit ervan waarborgen. Wat is daarvoor nodig? 

Voor wie
Belangrijk: Deze werkconferentie is bedoeld voor professionals, beleidsmakers en afgevaardigden van inwonersorganisaties en kennispartners betrokken bij regio Utrecht, werkend aan/bij wijkverpleging en eerstelijnszorg, langdurige zorg, gemeenten, woningcorporaties, wijkteams en welzijn.

Deze werkconferentie gaat via invitatie. Mag jouw deelname niet ontbreken, meld je dan aan middels onderstaand aanmeldformulier. Bij over-inschrijving of bij een ongelijke verdeling van vertegenwoordigers van verschillende domeinen zijn we wel genoodzaakt een selectie te maken.  

Door wie
Deze werkconferentie is een samenwerking tussen het Kennisplatform Utrecht Sociaal (programma Samenspel Sociaal- Gezond), de Health Hub Utrecht en Prevent 

Praktische informatie
Dinsdag 25 november
Van 13.00 – 17.00 uur
Utrecht (Stadsklooster, Lombok)

Aanmelden