Verslag bezoek aan de Hernhutters in Zeist.
Op donderdag 3 oktober werden we ontvangen in het kleine museum van de Hernhutters te Zeist. Allereerst wordt er in het museum verteld hoe deze groep landverhuizers hier is beland. Henry (?) is blijkbaar goed thuis in de geschiedenis en begint zijn verhaal met een voorloper van de Reformatie: Johannus Hus (1370-1414) in Tsjechië. Pas later zal Luther de 95 stellingen publiceren, het moment dat we als brave leerlingen als de start van de Reformatie hebben geleerd. Uiteraard gaat het ook bij Hus in deze kerkelijke onenigheid om zaken als de bijbel in eigen taal, protest tegen de aflaten, kopen van kerkelijke ambten e.d. In Tsjechië ontstaat zo een groep volgelingen die samen een dorpje stichten dat later moet worden ontruimd als de privileges door andere machthebbers worden ingetrokken. Via de Graaf Von Zinzendorf, een reislustige graaf, komen in 1745 enkele meereizende Hernhutters (de naam is ontstaan uit “unter des Herrn Hüt”) in contact met de Heer van Zeist ”Cornelis Schellinger”. Deze bezitter van het Slot van Zeist met de daarbij behorende vele hectaren grond gaf toestemming om op zijn grond het huidige Broeder- en Zusterhuis te bouwen.
Na deze uitleg neemt Udo Hasewinkel de rondleiding buiten het museum over. Udo is een geboren Hernhutter en weet uit eigen ervaring de nodige anekdotes te vertellen. We bezoeken de kerkzaal waar ook de Zeister Muziekdagen in worden gehouden. Elke kerkzaal van de Hernhutters is zoals deze: alles is wit. Ook de kleine zaal (ook alles wit) met het schilderij “de Eerstelingen” wordt door ons bezocht. Udo vertelt dat het als ‘huiskamer’ is bedoeld Tenslotte bezoeken we de ‘Godsakker’ (begraafplaats), in gebruik genomen bij het overlijden van de eerste Hernhutter, een meisje van 4 jaar in 1794. Een eenvoudige steen siert het graf zoals ook alle andere graven keurig in rijtjes naast elkaar zijn gelegd zonder enige versiering. De eenvoudige steen vermeldt slechts de Naam, Geboren en Heengegaan. Na Udo bedankt te hebben voor zijn uitstekende rondleiding is onze ‘nazit’ in de bar van het Slot waar we tevreden een drankje consumeren .
Verslag voorjaarsuitjes 2019 van het domein Educatie.
Caravaggio
Op 20 maart stond een bezoek aan het Centraal Museum Utrecht op de agenda, vanwege de tentoonstelling “ Utrecht, Caravaggio en Europa”. Onder leiding van een gids bewonderden 18 Oud FE leden de kleurrijke werken die Utrechtse schilders in navolging van de Italianen gecreëerd hebben.
Hieronder bij wijze van verslag enkele reacties die we binnenkregen:
- Interessante rondleiding. Een kijkje in de wereld van schilders beïnvloed door Caravaggio. Het Clair-Obscur.
- Goede gids, goede keus van schilderijen en natuurlijk het samenzijn daarna . Super!
- Goede, verhelderende rondleiding, niet te lang gelukkig, precies goed. Imposante schilderijen.
- Een geweldige tentoonstelling, voor mij een pareltje waar ik lang op gewacht heb. En dan ook nog de gezelligheid na afloop.
- Caravaggio was zeer geslaagd. Een goed idee om een persoonlijke rondleiding te regelen, i. p. v. een audio- tour.
- De thematische ordening van het getoonde werk vond ik sterk. De rondleidster gaf aandacht aan deze thema’s, aan de details van de werken en de symboliek erin. Dat beviel mij goed.
- Een buitenkans voor degenen zoals ik, die minder voeling hebben met deze stroming. De uitleg van de gids gaf meer begrip en waardering. De thematische samenstelling hielp ook om te begrijpen hoe het caravaggisme zich ontwikkelde, en welke werken echte meesterwerken zijn.
- Fijn dat Oud goud zulke uitstapjes organiseert, mooie exposities en gezellig om met oud- collega’s te praten.
Rondleiding door Utrecht centrum
Twee maanden later, 27 april, kregen we als vervolg op de tentoonstelling een rondleiding door het centrum van Utrecht onder leiding van Gilde-gids de heer Stein. Een man vol verhalen over de gebouwen en huizen waar navolgers van Caravaggio een stempel op hebben gedrukt. We startten bij het museum en via het Maria van Pallaes complex, de Nieuwe Gracht, Herenstraat, Paushuize kwamen we op het Domplein en de Mariaplaats. Op al deze plekken stopten we en luisterden we naar de interessante verhalen en feiten. Jammer genoeg waren de weergoden ons niet goed gezind: drijfnat bereikten we onze eindbestemming: de Oude Hortus/ het Universiteitsmuseum aan de Lange Nieuwstraat. Daar warmden we ons aan de koffie en hartversterkertjes. Frank praatte ons bij over de nieuwste ontwikkelingen bij de HU, en peilde onze mening over een volgend uitje: een bezoek aan ons oude gebouw aan de Archimedeslaan. Dat staat op de nominatie om gesloopt te worden, eind juli moeten de studenten het leeg opleveren. Dus een laatste kans om afscheid te nemen van onze oude werkomgeving. Daar hadden de meesten van ons wel oren naar.
Archimedeslaan / SOL
En zodoende mochten we daar op 5 juni jongstleden een kijkje gaan nemen. Rins Rutgers, directeur van de Stichting Tijdelijk Wonen heette onze groep, 20 personen, hartelijk welkom in het ons bekende Auditorium. Frank had de zaal gezellig gemaakt met archieffoto’s vanaf 1974, de start van de Sol. Rins leidde ons rond door de kelder (muffig) en de begane grond die een mix bleek van studentenkamers, gemeenschappelijke keukens en meubels die de studenten hadden gemaakt van afvalhout uit het gebouw. Rins vertelde dat bij de start alle plafondplaten eraf moesten, vele duizenden, werk voor de nieuwe bewoners die daarmee korting konden krijgen op hun maandhuur. We zagen mooie muurschilderingen, (graffiti-tags waren verboden), en een enkeling van ons ging nog op zoek naar zijn werkkamer. Meestal tevergeefs vanwege allerlei verbouwingen, maar Thom L. had zijn oude kamer nog gevonden met zijn eigen naambordje op de deur. Als bewijs liet hij ons een foto zien. Hij was heel tevreden. Anderen zijn nog op de 1e etage geweest, het viel op dat de hardhouten trappen nog in prima staat waren, en dat er mooie douche-eenheden geplaatst waren. Enkele nog niet gepensioneerde collega’s kwamen ook een kijkje nemen, waaronder onze welbekende Eddy, die volop foto’s nam. Anderen hadden toch een beetje moeite het oude gevoel terug te vinden in dit huidige, uitgewoonde studentenpand, waar ze vaak jaren doorgebracht hadden. Nu vergane glorie, al maakte het licht dat hier en daar door de ramen viel en een deel van het uitzicht dit weer een beetje goed. Dat was gelukkig nog heel herkenbaar.
Op het toch wel enorme terrein zijn o.a. eenheden voor studenten gepland. Op naar de toekomst!
Bezoek Hotel Karel V, Duitse Huis 17 oktober 2018
Op deze nog steeds zomerse oktobermiddag kwamen 20 oud-collega’s (voormalig) FE rond 14u45 samen om wat meer te weten te komen over dit illustere monument. Op het grote voorplein werden we verwelkomd door cultuurhistorica Llewellyn Bogaers, die ons vol enthousiasme zou rondleiden.
Allereerst kregen we buiten een inleiding over het ontstaan van het Duitse Huis. Dit pand was het hoofdkwartier van de Duitse Orde en werd gebouwd in 1345 aan de Springweg. Het was een groot complex en bestond uit een hoofdgebouw, enkele bijgebouwen en een kerk.
Helaas werd deze kerk in 1674 getroffen door dezelfde tornado als die van de Domkerk, waar het hele middenschip verwoest werd. Na talloze restauraties en verschillende eigenaren, waaronder het Rijk die er het Militair Hospitaal zou vestigen, kon de Duitse Orde in 1992 een deel van het inmiddels tot Rijksmonument verklaarde terrein terugkopen. Zodoende staan we nu voor de mooie trapgevel met gotische raampartijen, rechts van het hoofdgebouw, dat pas in 1997 verbouwd werd tot het “Grand Hotel Karel V”. Ook archeologisch was het een interessant terrein, er is een Romeins grafveld gevonden en een oude waterput die herbouwd is op het plein. Deze waterput laat in de diepte het Utrechtse grondwater zien, we buigen ons voorover en zien dezelfde zeldzame varens groeien als aan de Utrechtse werfgrachten. Hierna dienden we de blik te werpen op de uitzonderlijke trapgevel van het hoofdgebouw. Onze rondleidster vertelde dat Utrecht als rijke stad overal was voorzien van deze deels loze trapgevels. Een versiering dus om de gebouwen van de vele rijke burgers nog luxer te laten lijken.
Binnen bezoeken we een grote dinerzaal, vernoemd naar Karel V, en voorzien van o.a. een groot portret van Karel V als jongeling en een wapenschild met 2 pilaren en de tekst ”Plus Outre”: ”Steeds verder” .Dit staat voor de enorme landzucht van Karel V. Beide pilaren zouden de bergketens bij Gibraltar en Marokko voorstellen. Naast Karel V heeft ook Lodewijk Napoleon hier in 1807 enige tijd gewoond. Het huis werd aan hem verkocht voor 50.000 gulden met de bedinging dat de Balije het recht van terugkoop zou hebben.
Werd het huis eerder al gebruikt als opvang van gewonde Kruisridders, in 1811 werd het provisorisch ingericht om soldaten te verzorgen die verwond waren tijdens de veldtochten van Napoleon. Daarna bleef het als Militair Ziekenhuis gedeeltelijk gebruikt tot 1990 . De oude ziekenzaal is prachtig gerestaureerd: een gewelfd dak met veelal originele houten balken. Tegenwoordig doet deze zaal dienst als eet/conferentiezaal. In 1999 wordt het geheel gerestaureerde pand “Hotel Karel V” geopend met mooie gastenkamers. We bezoeken nog even de besloten binnentuin met de beroemde Ginkgo waarna we deze interessante rondleiding afsluiten met een drankje in de warme zon. Een zeer geslaagde middag.
Leden werkgroep Domein Educatie
- Ad de Hartog
- Marian Hagenaars-Pieck