Ongemakkelijk drinkt de jongen zijn cola op. Zijn date is totaal niet onder de indruk waardoor hij als laatste strohalm zijn hobby ironisch doet lijken. “Maar ik verkleed me alleen voor de grap in het weekend als Batman hoor!”, waarmee hij zijn ware identiteit ontkent om zijn imago te redden. “Bel me!” roept ‘ie nog achter haar aan terwijl zijn Tinderdate het café uitloopt.
Discours, we hebben er allemaal mee te maken. Het verpakken van onze boodschap om sociaal geaccepteerde gesprekken te houden komt vaak voor in ons dagelijks leven.
Eigenlijk willen we onze tekortkomingen liever niet oplossen want dat kost teveel moeite. We verstoppen ze daarom liever onder een makkelijk kleedje in de vorm van “ik ben geen racist, maar…” of “… maar vroeger deed ik altijd wel aan turnen.”
We vinden het allemaal belangrijk wat anderen van ons denken. Jawel… wij allemaal. Social media is hier een goed voorbeeld van. Wie een paar jaar op hun Facebook tijdlijn terugscrollt tot ongeveer 2011 zal zich waarschijnlijk kapot schamen. We hebben allemaal posts geüpload dat de trein wéér vertraging had, #OMW #starbucks #aanelkaargeplaktverzonnenzinnetje. Nu passen we wel op met wat we posten, je zou maar die ene vriend zijn die altijd zoveel onzin post. Dit zorgt er echter wel voor dat we ons steeds vaker bezighouden met het sociaal wenselijke te zeggen in plaats van wat je écht wil zeggen.
Zo gezegd, zo verstaan!
Discoursanalyse is het effect van een uitspraak van iemands boodschap analyseren door te kijken naar hoe een uiting wordt opgepakt. We zijn er vaak van bewust dat het belangrijk is hoe je iets brengt of op social media post. Mensen zijn hier de laatste jaren (vooral online) vaardiger in geworden en prikken er tevens sneller doorheen. De formulering van wat jij zegt, lokt bepaalde reacties uit. Door de Discours Analytische Bril (DAB) toe te passen, kijk je naar de reden waarom iemand iets zegt en wat de sociale motivatie erachter bedraagt. De essentie van de discoursanalyse is om erachter te komen waarom iemand op een bepaalde manier over een onderwerp praat.
Annette Klarenbeek
Bij Hogeschool Utrecht houdt Annette Klarenbeek zich bezig met onder andere discoursanalyse. Als persoonsgeboden lector van de programmalijn gesprek binnen het lectoraat Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein gaat haar interesse uit naar een interactioneel perspectief op communicatie. Als communicatiewetenschapper en communicatieprofessional benadert zij communicatievraagstukken vanuit de vraag ‘hoe praten mensen over thema’s die hen in het dagelijks leven bezig houden’? Deze vraag komt voort vanuit het idee dat veranderingen in samenlevingen doorklinken in de gesprekken daarover. Annette heeft het onderzoek ‘sluimerende crises: een discursieve analyse’ geschreven. Lees het artikel hier.
Twee weken later zit de jongen weer aan dezelfde tafel met zijn nieuwe date. Geleerd van zijn fouten zegt hij arrogant en tegelijkertijd met pijn in zijn hart “ik ben in ieder geval niet zo’n sukkel die zich verkleedt als superheld of zo!” Zij lacht hardop en zegt spottend “Inderdaad! pff… sukkels” terwijl zij haar Catwoman masker dieper haar tas in drukt…