Hoe zorg je dat je product, dienst of campagne ècht het beoogde gedragsveranderende effect heeft? Gedrag is complex en kent vele aspecten. Deze gedragsaspecten zijn vaak onderbelicht of worden tijdens het ontwerpen van producten en diensten onderschat, terwijl ze een groot deel van het succes ervan bepalen. Door vragen te stellen tijdens het ontwerp proces en ideeën aan te reiken voor interventie strategieën in je ontwerp, helpen de gedragslenzen je scherp te focussen op het gedrag van je doelgroep. De verschillende ‘lenzen’ geven onder andere inzicht in hoe je automatische facetten van gedrag kunt beïnvloeden, hoe je doelgroep tegenover het doelgedrag staat en wat de motivatie van de doelgroep is:
Lens 1: Gewoontes en impulsen
Een groot deel van ons gedrag is automatisch. We denken er niet bij na. Het kan bestaan uit reflexmatige impulsen, maar ook uit meer of minder diep ingesleten gewoontes. Bekijk met deze lens of het doelgedrag van je doelgroep automatische aspecten kent en hoe je die kunt beïnvloeden.
Lens 2: Weten en vinden
Het gewenste gedrag komt niet altijd overeen met de wil en de mogelijkheden van de doelgroep. Bekijk met deze lens welke kennis de doelgroep heeft van het doelgedrag. Onderzoek wat de doelgroep van het doelgedrag vindt, bijvoorbeeld of ze er weerstand tegen voelt.
Lens 3: Zien en beseffen
Doelgroepen zijn niet altijd even goed in het waarnemen van het eigen gedrag. Bekijk met deze lens of je doelgroep goed in staat is om het verschil tussen het eigen gedrag en het doelgedrag waar te nemen. Onderzoek ook of zij daar hulp bij nodig heeft.
Lens 4: Willen en kunnen
Gedragsverandering is pas echt mogelijk als er voldoende motivatie aanwezig is en de juiste vaardigheden voorhanden zijn. Bekijk met deze lens of de doelgroep voldoende gemotiveerd is om het gedrag te veranderen, of ze daartoe de juiste vaardigheden bezit en of ze de kans krijgt om het nieuwe gedrag uit te voeren.
Lens 5: Doen en blijven doen
Om tot nieuw gedrag te komen, is het nodig het gewenste gedrag in haalbare stappen uit te proberen en te blijven toepassen. Bekijk met deze lens hoe makkelijk en aantrekkelijk het is om het nieuwe gedrag uit te proberen, te herhalen en onder de aandacht te houden.
De gedragslenzen zijn ontwikkeld vanuit het project Touchpoints, waarin de HU-lectoraten Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein (PubLab) en Codesign samen met ontwerpbureaus en gedragswetenschappers een brug hebben geslagen tussen de wereld van de gedragswetenschap en de ontwerppraktijk. Het hoofdresultaat van het project is een toolbox die bestaat uit toepasbare tools gebaseerd op het gedragsmodel ‘Persuasive by Design’. De publicatie ‘Ontwerpen voor gedragsverandering’ van Sander Hermsen en Reint Jan Renes. Ze bieden handvatten voor het ontwerpen van effectieve persuasieve interventies, gebaseerd op en onderbouwd met kennis uit de sociale psychologie. Voor meer informatie kunt u terecht op site van het project Touchpoints.