Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg? Over assessments-op-afstand

Door Ellen van Keeken

In dit blog besteed ik speciale aandacht aan het afnemen van assessments. Daarbij leun ik op mijn ervaringen als BKE- en SKE-assessor-op-afstand bij TLN en als docent en examinator bij de opleiding Bachelor Built Environment (BBE). Want de toetsweken staan weer voor de deur én we ‘vieren’ een jaar onderwijs- en dus ook toetsen-op-afstand.

Wat is een assessment?

Eerst even terug naar de theorie over assessments. Want wat is ook alweer een assessment? Welke soorten zijn er? En uit welke fasen bestaat een assessment?

We gebruiken assessments vooral als we de competentieontwikkeling van een student willen waarderen. Dan is een assessment “een procedure waarin ten behoeve van een te nemen beslissing een waarderend oordeel wordt uitgesproken op basis van meerdere metingen van specifieke prestaties.” (Sinke, G. (2011): Aan de slag met assessment;  p.25). De te nemen beslissing kan kwalificerend en/of ontwikkelingsgericht zijn.
In een plaatje ziet dat er zo uit:

“De essentie van assessment ligt in het gezamenlijk waarderen van verschillende gegevens”. (Sinke, G. (2011): Aan de slag met assessment;  p.25). Dat is helemaal in lijn met het vier-ogen-principe, dus dat is dan alvast geregeld!

In de procedure die een assessment is, zijn vier fasen te onderscheiden (Sinke, G. (2011): Aan de slag met assessment;  p.123):

1. verzamelen van gegevens;
2. ordenen van gegevens;
3. gezamenlijk waarderen van gegevens;
4. beslissen

In deze tijden van onderwijs- en toetsen-op-afstand doen we dat allemaal online.

Wat daarin het meest bijzonder is, is dat een zogenaamd criteriumgericht interview (CGI) zoals dat doorgaans onderdeel uitmaakt van fase 1, óók online is. En daarover wil ik het in dit blog mijn ervaringen delen.

Extra spannend

Zo’n CGI is voor zowel de kandidaat als de assessoren extra spannend, is mij opgevallen. Want daar zit je dan, als kandidaat en als assessoren, (con)frontaal tegenover elkaar voor of in een beeldscherm. Je kunt niet anders doen dan oogcontact maken met elkaar – even wegkijken valt altijd op. En als je dan ook nog één of zelfs twee jou onbekende assessoren treft…, brrr! Dan mis je wel even het elkaar zoekend be- en aankijken in de gang of bij binnenkomst van de assessmentruimte, dat figuurlijk en misschien zelfs letterlijk snuffelen aan elkaars aanwezigheid, dat uitspreken of horen van “ga lekker zitten” – want je zit al!

Gelukkig kun je nog steeds even beginnen met praten over de spreekwoordelijke koetjes en kalfjes. De vraag “hoe zit je erbij?” helpt daarbij en kun je zowel letterlijk als figuurlijk stellen of beant­woor­den.

Het helpt ook om bij aanvang na te gaan hóe spannend iemand het CGI vindt. En dan uit te leggen wat de te volgen procedure zal zijn, deze ook te delen in de chat. Weten waar je aan toe bent, geeft meestal rust, voor zowel de kandidaat als de assessoren.

Openingsvraag

Als dan het ijs gebroken is en het tijd is voor de eerste (toets)vraag, is het in deze tijden van onder­wijs- en toetsen-op-afstand belangrijker dan anders om daar een vraag van te maken om de kandidaat op de praatstoel mee te krijgen, om met het antwoord te laten vertellen wat hij/zij allemaal al weet en kan, te tonen waar hij/zij trots op is. Vanuit die basis kunnen dan verdere verdiepende of zo nodig verbredende vragen volgen.
En als een nieuw onderwerp of onderdeel aan bod komt, stel dan ook weer eerst zo’n wat inleidender vraag voordat je gaat doorvragen en de kandidaat het gevoel geeft dat hij/zij aan een kruisverhoor wordt onderworpen.

Online luisteren

Naast extra aandacht voor het stellen van de vragen tijdens een CGI heeft het luisteren naar de antwoorden op die vragen extra aandacht nodig. Want goedkeurende of begrijpende geluiden worden in MSTeams zó versterkt, dat dat de antwoorden van de kandidaat overstemt. En ze klinken aan de andere kant van het scherm veel harder dan bedoeld. Zo brengen ze iemand eerder van zijn/haar à propos dan dat ze uitnodigen om vooral door te praten.

En andere non-verbale communicatie is vaak moeilijk zichtbaar. Dus wat doe je dan? Dan gebruik je, heel bewust en veel vaker dan anders, de techniek van LSD: luisteren-samenvatten-doorvragen. Vooral in de stap ‘samenvatten’ kun je als assessor de kandidaat laten merken dat je hem/haar hebt gehoord én begrepen. Dat voelt voor een kandidaat ook goed. En met het ‘doorvragen’ kun je vervolgens weer overzicht (terug)geven van waar jullie in het CGI zijn gebleven en wat de vervolg­vraag of het volgende onderwerp wordt.

Afronding

Als het verzamelen van de gegevens met het CGI dan is afgelopen, het ordenen en gezamenlijk waarderen van gegevens plaats heeft gevonden en de beslissing is genomen, komt het terug­koppelen van het resultaat aan de kandidaat. Dat is online bij een succesvol assessment wel erg kaal en kort, zelfs als je in je MS-Teams de ballonnen- of een andere feestelijke achtergrond hebt ingesteld… En daarom dés te belangrijker om er de gereserveerde tijd voor te nemen en de kandidaat ook te laten reageren op jullie waardering en onderbouwing. Bij een kwalificerend assessment als bijvoorbeeld het afstuderen kan er dan zomaar een ontwikkelingsgerichte afronding volgen!