Dit is de vierde blog in de serie Programmatisch toetsen door Christina Schouten. Lees hier de inleiding op de serie, de eerste blog Wat zijn datapunten? , de tweede blog Is een vast aantal datapunten nodig? en de derde blog Hoe nemen we een robuust besluit?
Wanneer we programmatisch toetsen speelt feedback een belangrijke rol. Feedback geeft de studenten immers informatie over waar zij staan ten opzichte van wat van hen verwacht wordt. Ook geeft feedback handvatten op welke wijze de student zich verder kan ontwikkelen. Het is van belang goed te doordenken hoe deze feedback plaats zal vinden, zodanig dat de student de feedback kan gebruiken om zijn ontwikkeling te optimaliseren.
Moment van feedback
Dat dit lastig kan zijn bleek uit een pilot met programmatisch toetsen bij een kleine groep eerstejaars hbo-voltijdstudenten. De studenten gaven in de evaluatie aan ontevreden te zijn met het feit dat de feedback op één van de opdrachten vlak voor de inleverdatum van het portfolio werd gegeven. De studenten hadden daardoor geen tijd om de feedback binnen de looptijd van de module te verwerken en zich aan de hand hiervan verder te ontwikkelen. De feedback werd als summatief ervaren en had weinig waarde voor het leerproces van de studenten.
Transfer van feedback
In een andere pilot merkten docenten op dat studenten de verkregen feedback onvoldoende meenamen in het leerproces. De meeste studenten verbeterden de opdracht, soms wel en soms niet aan de hand van de verkregen feedback. Maar geen van de studenten wisten de feedback te gebruiken in andere opdrachten of andersoortige prestaties. Het lijkt erop dat hier transfer ontbreekt: studenten zijn niet bij machte om de verkregen feedback te vertalen naar andere leersituaties.
Feedbackcyclus: docent of studentgestuurd?
De feedbackcyclus van Gulikers en Baartman (2017) lijkt handvatten te bieden om studenten te ondersteunen in het gebruik van feedback (zie figuur 1).
Deze feedbackcyclus beschrijft namelijk de volgorde van noodzakelijke stappen in het feedbackproces. Er wordt uitgegaan van docentgestuurd onderwijs in een klassikale setting. Deze feedbackcyclus sluit niet goed aan wanneer we willen dat de student regie neemt over zijn eigen leerproces. Aanpassing van deze cyclus met het oog op zelfsturend leren van de student levert het volgende model op (figuur 2):
In deze cyclus is fase1 tot en met 5 vanuit het perspectief van de student beschreven, waarbij de student een actieve en zelfregulerende rol wordt toegekend.
Inzet van feedbackcyclus
Deze feedbackcyclus kan worden gebruikt bij het ontwikkelen van onderwijs en tijdens het begeleiden van studenten. Met behulp van dit model kunnen we checken of alle fasen aanwezig respectievelijk doorlopen zijn. Op deze wijze ondersteunen we studenten in het hanteren van feedback als essentieel onderdeel van het leerproces en stellen we hen in staat zelf de regie te nemen.
Bovenstaande feedbackcyclus is in samenwerking met Henk Tober en Matthijs Noorlander tot stand gekomen.
Literatuur
Gulikers, J. & Baartman, L. (2017). Doelgericht professionaliseren: formatieve toetspraktijken met effect! Wat DOET de docent in de klas? Eindrapportage NRO-reviewstudie.