Casus
Tweedejaars student Carolien ziet er moe en verslagen uit. Binnenkort zijn er weer tentamens waar ze als een berg tegenop ziet. Ik vraag hoe dat komt. Ze heeft veel deadlines voor de vakken die ze allemaal wil halen. Ze legt duidelijk de lat erg hoog. Inmiddels heeft ze last van slapeloze nachten, kan ze maar moeilijk starten met studeren en weet ze niet meer hoe ze zich moet ontspannen. Hoe doorbreekt ze deze vicieuze cirkel?
Wat is stress?
Wat is stress eigenlijk? Er zijn heel veel verschillende definities van stress. De training Stress Les(s) van het Student Support Centre hanteert de volgende definitie:
Stress is een vorm van spanning die in het lichaam van mensen of dieren optreedt als reactie op een (bedreigende) fysieke of mentale prikkel.
Stress is eigenlijk iets van alle tijden. Ons lichaam reageert hetzelfde op prikkels. In de loop der tijd zijn alleen de prikkels veranderd. In de huidige tijd hebben we vooral met mentale prikkels te maken, een proces dat ons stress-systeem activeert. We komen in een alerte of actiestand. Dat is niet erg, zolang dit niet te lang duurt en na die actie ook ontspanning volgt.
Is stress slecht?
Een vooroordeel is dat stress per definitie slecht is. Dat is niet zo, een beetje spanning kan helpen om te knallen op een tentamen, of een goede prestatie te leveren tijdens een sportwedstrijd. Een leven zonder stress, is vaak een saai leven. Samengevat helpt een beetje spanning dus voor een goede focus, en wordt stress pas negatief als het niet meer in het eigen belang werkt. Dat is bij Carolien het geval. Studenten met deze vragen hebben last van de spanning.
DO!
Help de student met herkennen van stress, inzicht te krijgen in de energiebalans en het maken van een studieplan.
Vaak helpt het om studenten zich bewust te laten worden van hun eigen ‘stress-signalen’. Hoe merken studenten dat ze stress hebben? Ze krijgen bijvoorbeeld hoofdpijn, zweethanden, gaan piekeren en hebben een korter lontje. Belangrijk is stress leren herkennen:
Stap 1
Bewustzijn ontwikkelen van wat er met ze gebeurt, is een eerste stap om wat aan stress te kunnen doen.
Stap 2
De tweede stap is kijken wat de student kan doen als stress bij hem/ haar opbouwt. Dat zal voor iedereen anders zijn.
Energiebalans
Belangrijk is ook om (samen) te kijken naar energiebalans bij de student. Handige vragen om de energiebalans in kaart te krijgen, zijn:
- Hoeveel tijd is de student bezig met de studie?
- Hoeveel tijd blijft er over voor andere dingen?
- Wat doet de student allemaal?
- Wat geeft energie, wat kost energie, en is die balans wel goed?
Misschien wil de student wat aan de energiebalans veranderen. Dat hoeft niet iets groots te zijn. Welke (kleine) actie/activiteit kan de student op korte termijn doen om de balans iets beter te maken? Is er iets wat veel energie kost, maar wat de student niet hoeft te doen. Of wat iemand anders voor hem kan doen. Vaak biedt dit inzicht en geven deze kleine acties daarnaast al een beetje lucht.
Overzicht en/of studieplan
Daarnaast helpt het ook om overzicht te krijgen van de studietaken bij veel deadlines. Wat wordt er allemaal verwacht? En hoe kan de student dat aanpakken en overzicht krijgen? De matrix van Eisenhower kan daar inzicht bij geven. Ook een studieplan helpt om studietijd te beperken en tijd in te plannen voor ontspanning.
Samen studeren
Kan de student moeilijk opstarten? Dan is samen met medestudenten studeren een goede manier om op tijd te beginnen. Vaak is het begin lastig, maar eenmaal begonnen, is het ook makkelijker om te blijven studeren. Als begeleider kun je deze studenten ook kunnen verwijzen naar een supportgroep van het Student Support Centre, of bijvoorbeeld de StudieHUiskamer.
Extra ondersteuning
Als een studenten nog extra steun en aandacht nodig heeft dan zijn er extern ook mogelijkheden. Van iemand die genoeg tijd heeft om naar te luisteren. Iemand die een extra steuntje in de rug kan geven.
In dat geval kan de student, naast contact met je slb’er of leerteambegeleider, een beroep doen op een oud-docent van de HU. Deze heeft tijd voor de student en kan ondersteunen met persoonlijke aandacht.
Deze oud-docenten blijven graag betrokken bij de HU en de studenten van de HU; ze zijn allen lid van de vereniging van oud-medewerkers, Oud Goud, en ze hebben vanuit die vereniging zelf het initiatief genomen voor deze vrijwillige ondersteuning van HU-studenten.
Job Krijgsman is vanuit de vereniging Oud Goud contactpersoon voor deze extra ondersteuning. Hij nodigt je na aanmelding eerst uit voor een (online) intakegesprek en zoekt op basis daarvan een goede match voor jou.
Extra informatie
Bewustwording, energiebalans, overzicht creëren, met studiegenoten studeren: het is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe doe je dat dan?
*De masterclass Stress Les(s) van het Student Support Centre leert studenten via opdrachten/oefeningen aan de slag te gaan. Gekeken wordt hoe ze die tijdens het studeren kunnen gebruiken. Je kan ze hier dus naar verwijzen.
*De studentendecaan kan met de student in gesprek gaan. Soms is een verwijzing naar de studentenpsycholoog nodig.
*E-health-modules kunnen studenten (en begeleiders) ook helpen. Denk aan:
- Stress bij studenten
- Werkstress
- Piekeren
- Concentratie & uitstelgedrag
Links
De matrix van Eisenhower
Supportgroep van het Student Support Centre
StudieHUiskamer
Masterclass Stress Les(s)
Studentendecaan
E-health-modules