Content updated 10-03-2025
Vind je de klimaatcrisis een urgent probleem en wil je in je beroepsleven graag werken aan oplossingen op het gebied van klimaatveiligheid? Deze minor geeft je een brede kijk op de ontwikkelingen rond de klimaatverandering waar we in deze 21e eeuw mee te maken hebben, en hoe we dat kunnen oplossen.
Klimaatverandering is actueel en zal dit de komende decennia blijven. In de 20e eeuw ging het nog voornamelijk over vervuiling en milieuproblemen. Maar nu is klimaatverandering merkbaar en staan we als mensheid voor een enorme uitdaging. Terugdraaien van de opwarming van de aarde kan niet meer, hoogstens vertragen. Naast een energietransitie en andere klimaatadaptaties vraagt dit ook om aanpassingen in productie, consumptie, beleid, wetgeving en gedrag.
Klimaatveiligheid is integrale veiligheid. Steeds meer taken van hulpverleners, veiligheidskundig onderzoek en adviezen van veiligheidskundigen staan in het teken van crisisbeheersing en een veilige leef- en werkomgeving, waarin we rekening moeten houden met gezondheid én duurzaamheid. Maar ook voor tal van andere professionals is kennis en praktisch handelen rond klimaataanpassing relevant en van toenemend belang.
Deze minor biedt een brede kijk op de ontwikkeling van veiligheid en veiligheidsvraagstukken in relatie tot klimaatverandering. Het gaat niet alleen over risico’s voor de kwaliteit van (samen)leven door mogelijke overstromingen, natuurbranden, noodweer of andere natuurrampen, en onvoorziene gevolgen voor materiële en sociale structuren op de langere termijn. Maar ook om kennis van menselijk gedrag, van economische systemen, van technologische innovaties, van politieke processen en van veiligheidsstrategieën, alle in relatie tot de klimaatcrisis; van analyse en interpretatie, discussie en evaluatie ten aanzien van klimaatcrisismanagement. En om het ontwikkelen van visie en adviezen voor de komende tientallen jaren waarin we diverse sectoren klimaat-proof moeten maken.
Toelatingseisen
Er zijn geen formele toelatingseisen. De minor is geschikt voor studenten Integrale Veiligheid (IVK) (voltijd en deeltijd) als onderdeel van hun profilering en loopbaanperspectief als klimaatveiligheidsregisseur. De minor is ook geschikt voor studenten die zich via een andere studie richten op een functie als klimaat(veiligheids)adviseur. Er wordt van je verwacht oog te hebben voor actuele informatie, ontwikkelingen en toekomstbeelden op het gebied van klimaatcrisis en veiligheid, daar kennis over te verzamelen en deze te verwerken tot beleidsagendapunten en mogelijke oplossingen in de vorm van analyse, ontwerp en advies.
De examencommissie van je opleiding stelt van tevoren vast welke HU-minoren geen hbo-niveau en/of een onacceptabele overlap hebben met het verplichte curriculum van je opleiding. Check op de pagina Niet toegestane minoren onder jouw instituut of er minoren zijn die je niet mag volgen. Deze pagina zal vanaf 21 februari geüpdatet zijn voor minoraanbod 2025-2026.
Inhoud
In de minor werken we aan de hand van drie overkoepelende thema’s (Klimaat en risico, Klimaat en maatschappij, Klimaat en gedrag) toe naar een Integraal Plan Klimaatcrisis en Veiligheid.
1. Thema Klimaat & Risico
Het begrip risico gaat over de kans op een bepaald (nadelig) effect. Dit risico kan alleen bepaald worden als we zicht hebben op oorzaken en gevolgen die tot dit (eind)effect leiden. Als we vanuit veiligheidskundig oogpunt de risico’s van klimaatverandering bestuderen, moeten we dus kijken welke factoren invloed hebben op klimaatverandering (oorzaken), wat die veranderingen in de fysieke leefomgeving precies inhouden en wat de veiligheidsconsequenties daarvan zijn (gevolgen). Daarvoor kijken we naar verschillende klimaatscenario’s en daarbij behorende waarschijnlijkheid. De focus ligt daarbij vooral op de fysieke beschouwing van klimaatverandering: wat gebeurt er in de fysieke leefomgeving.
2.Thema Klimaat & Maatschappij
Dat het klimaat op onze aarde door de miljoenen jaren heen niet hetzelfde is gebleven, is een gegeven. In de afgelopen decennia worden we echter geconfronteerd met een enorm snelle verandering die door de mens veroorzaakt is. Het natuurwetenschappelijke fenomeen van klimaatverandering, is daarmee vooral ook een maatschappelijk vraagstuk, waarbij economische aspecten en politieke besluitvorming een belangrijke rol spelen. We kijken enerzijds naar de economische, en maatschappelijke ontwikkelingen die geleid hebben tot klimaatverandering en anderzijds hoe politieke besluitvorming en economische (systeem)verandering het mogelijk maakt om klimaatverandering tegen te gaan, dan wel met de gevolgen van klimaatverandering om te gaan.
3.Thema Klimaat & Gedrag
“De maatschappij, dat ben jij”, luidde een slogan uit het verleden. Omdat individuele keuzegedrag en de wisselwerking met groepsgedrag zo’n belangrijke rol speelt in het ontstaan en het beperken van de klimaatcrisis, wordt in blok C apart aandacht besteedt aan dit aspect. Waar Klimaat & Maatschappij sterk kijkt naar het macroniveau waarop besluitvorming tot stand komt; ligt bij Klimaat & Gedrag vooral de nadruk op het micro- en mesoniveau. We kijken dus op welke wijze mensen tot bepaalde individuele keuzes komen die voordelig of nadelig zijn in het licht van de klimaatcrisis.
Integraal Plan Klimaatcrisis en Veiligheid (D)
Je benut alle opgedane kennis en zet die in samenwerkingsverband om naar een integraal plan om de klimaatveiligheid in een bepaald gebied (in Nederland) te verbeteren. Daarbij kan het plan zich dus richten op zowel het beperken van de oorzaken van klimaatverandering (klimaatmitigatie), als op de omgang met de gevolgen van klimaatverandering (klimaatadaptatie).
Met de kennis en vaardigheden die je opdoet in deze minor kun je gaan werken als adviseur, kennismakelaar of onderzoeker op het gebied van klimaat en veiligheid. Adviseurs dragen kennis en agenda’s aan en wijzen op samenhang. Kennismakelaars brengen partijen samen en organiseren samenwerking. Onderzoekers houden zich bezig met trends, scenario’s, verkenningen, integrale aanpakken en systematiek. Ook kun je denken aan coördinerende, adviserende en projectmatige functies bij overheden en bedrijven. Tijdens het congres ‘Voorbereiden op extreem weer: klimaatadaptatie en early warning’ (georganiseerd door Instituut Fysieke Veiligheid en KNMI op 4 november 2021) noemde men herhaaldelijk de functie ‘adviseur klimaatadaptatie’, in te zetten bij overheden en bedrijven. Overheden zijn bijvoorbeeld veiligheidsregio’s, gemeenten, provincies, waterschappen en departementen. Bij bedrijven gaat het om sectoren als energie, mobiliteit, infrastructuur, water en gezondheid.
Leerdoelen
- Je ontwikkelt kennis van maatschappelijke ontwikkelingen en specifiek van technologische, politiek-economische, ecologische en sociaal-culturele ontwikkelingen op het gebied van klimaatverandering en veiligheid in Nederland en de rest van de wereld.
- Je werkt aan probleem-oplossingskoppelingen die spelen rond actuele en toekomstige processen op het gebied van klimaatverandering en veiligheid.
- Door projectmatig werken en analyse krijg je inzicht in de klimaatcrisis. Je ontwikkelt een veiligheidskundige visie naar aanleiding van de kennis die je in de cursussen hebt verworven. Je evalueert verschillende verkenningen en op basis daarvan schrijf je mee aan een integraal veiligheidsplan.
Cursussen
Periode C: Klimaatcrisis: Oorzaken en Gevolgen (15EC)
- Klimaat en risico 1
- Klimaat en maatschappij 1
- Klimaat en gedrag
Periode D: Klimaatcrisis: Mitigatie en Adaptatie (15EC)
- Klimaat en risico 2
- Klimaat en maatschappij 2
- Integraal plan klimaatcrisis en veiligheid
Klimaatcrisis: oorzaken & gevolgen
In deze eerste cursus (blok C) gaan we bekijken hoe we in deze klimaatcrisis beland zijn. De wetenschap is het erover eens dat de situatie waarin we ons nu bevinden veroorzaakt is door menselijke activiteit. Dit betekent dat het fysische verschijnsel van de klimaatverandering (inclusief de meetbare gevolgen daarvan in de fysieke leefomgeving), een directe relatie heeft met al dan niet bewuste menselijke keuzes. Op micro- en mesoniveau zijn die keuzes te verklaren door individueel en groepsgedrag en op macroniveau door economische en politieke factoren. In deze eerste cursus ligt de focus dus vooral op de oorzaken van klimaatverandering en de gevolgen daarvan.
Klimaatcrisis: mitigatie & adaptatie
In deze tweede cursus (blok D) kijken we naar de oplossingsrichtingen. Op welke wijze kunnen we enerzijds de oorzaken van klimaatverandering reduceren en anderzijds ons aanpassen aan de gevolgen van de (nu al merkbare) effecten? Naast praktische en technologische uitdagingen vragen beide ook vergaande maatschappelijke veranderingen. Kunnen wij economische groei behouden en tegelijkertijd afkicken van fossiele brandstoffen? Hoe kan er binnen politiek en bestuur aandacht komen en blijven voor klimaatverandering? En in hoeverre is het treffen van adequate maatregelen voor klimaatadaptatie en -mitigatie realiseerbaar in een democratische rechtstaat? Tenslotte werk je dit blok in groepsverband aan een integraal plan om de klimaatveiligheid in een bepaald gebied (in Nederland) te verbeteren, hierbij gebruik je de kennis die je tijdens de minor hebt opgedaan.
Toetsing
- Blok C: Klimaatcrisis: oorzaken & gevolgen (15 EC)
- Kennistoets (40%)
- Individueel portfolio (60%)
- Blok D: Klimaatcrisis: mitigatie & adaptatie (15 EC)
- Kennistoets (40%)
- Integraal Plan Klimaatcrisis en Veiligheid (groepsopdracht) (60%)
Literatuur
Cursus 1 t/m 5 schrijft specifieke literatuur voor (per cursus: twee titels verplichte literatuur, en daarnaast aanvullende literatuur in de vorm van weblinks naar pdf’s en aanbevolen literatuur. Ook kan nieuwe, actuele literatuur worden gebruikt; e.e.a. wordt gecommuniceerd via Canvas. In cursus 6 (IPKV) wordt gebruik gemaakt van alle literatuur zoals gebruikt in de minor.
Rooster
De lesdag is op woensdag (tussen 9 en 17 uur).
De les- en toetsroosters worden, met uitzondering van de eerste onderwijsperiode van het studiejaar (start september), altijd vier weken voor de start van iedere onderwijsperiode op Mijn Rooster geplaatst. Het rooster voor de eerste onderwijsperiode van het studiejaar is drie weken voor de start vindbaar op de site. Op Mijn Rooster is altijd het meest actuele rooster zichtbaar.
Extra kosten
Geen.
Deze minor is door de Green Office HU aangemerkt als een duurzame minor. Dit betekent dat je door het volgen van deze minor kan bijdragen aan één of meerdere van de Sustainable Development Goals van de UN.