Online begeleiden van (afstudeer)onderzoek
Door: Esther van der Stappen
Lectoraat Betekenisvol Digitaal Innoveren / onderzoeksgroep Digitale Innovatie in het Onderwijs
Op welke manier kun je jouw student begeleiden bij een onderzoeksopdracht, bijvoorbeeld tijdens een (afstudeer)stage? Hieronder geven we tips ingedeeld per fase van de onderzoekscyclus.
Vooronderzoek
In de eerste fase van het onderzoek doet de student vooronderzoek om 1) de praktijkcontext te leren kennen waarbinnen het onderzoek gedaan wordt en 2) om de bestaande theorieën en kennis te verkennen.
- Afhankelijk van het type organisatie waar het onderzoek plaatsvindt, kan dit online gedaan worden. In sommige organisaties is de fysieke omgeving cruciaal voor het onderzoek en is dit dus lastiger op afstand uit te voeren. Zorg dat je in de online begeleidingsgesprekken dit bespreekt om eventuele knelpunten vroeg te identificeren en indien nodig samen naar alternatieve opdrachtformulering te zoeken.
- De HU Bibliotheek heeft haar dienstverlening aangepast aan de nieuwe situatie waardoor je literatuuronderzoek makkelijker op afstand kunt uitvoeren en er meer digitale bronnen beschikbaar zijn gesteld; zie https://bibliotheek.hu.nl/coronavirus/ Ook is er persoonlijke ondersteuning mogelijk, het is goed om jouw studenten hierop te wijzen!
Vraag formuleren
Het formuleren van een goede onderzoeksvraag is niet eenvoudig en vraagt vaak meerdere iteraties van een concept, feedback en aanpassing. De vraag moet relevant zijn voor de praktijkcontext (vaak het stagebedrijf) en verankerd zijn in bestaande kennis en theorie (die je in kaart hebt gebracht in het vooronderzoek). Deze fase kun je als docent begeleiden met zowel synchrone online communicatie (via de telefoon of videobellen) als asynchroon (bijvoorbeeld via de mail).
Data verzamelen
Vanuit Saxion is een beslisboom gemaakt (zowel Nederlands- als Engelstalig) om te bepalen in hoeverre en op welke manier je je onderzoek online kunt voortzetten. De beslisboom is gemaakt door docenten van de opleiding HBO-ICT, maar kan zeker ook gebruikt worden door studenten van andere opleidingen. Denk hier ook out-of-the-box: een brown-paper sessie kun je online vormgeven door een Microsoft Teams meeting en Padlet. Zorg dat je student er bewust van is dat een online methode net wat meer voorbereiding vraagt, omdat de instructies nog duidelijker moeten zijn dan bij een fysieke bijeenkomst (iets waar wij ons als docenten inmiddels erg bewust van zijn!).
Data analyseren
De meeste software voor data-analyse is op de eigen laptop te gebruiken door studenten. Hierbij dient uiteraard wel rekening gehouden te worden met eventuele privacy-gevoelige informatie en de AVG.
Rapporteren en presenteren
Via Office365 en OneDrive kan een student online aan het onderzoeksrapport werken. Via OnStage kunnen tussentijdse versies worden ingeleverd en kan jij als docent feedback hierop geven. Probeer de feedback eenduidig en concreet te maken, zodat de student er echt mee aan de slag kan (zie ook het item Feedback geven). Het kan natuurlijk zijn dat er toch mondeling overleg nodig is om de schriftelijke feedback te verduidelijken, dan kun je hiervoor een telefoongesprek of een videocall inplannen met de student. Het mondeling presenteren van de resultaten en conclusies van het onderzoek kan bijvoorbeeld via Microsoft Teams, waar de student een PowerPoint-presentatie kan geven via de optie Scherm delen.