In het toetsbeleid expliciteer je als opleiding onder andere WAAROM je toetst: welke functies stel je als opleiding centraal? En hoe geef je daar dan gestalte aan? Over het algemeen wordt onderscheid gemaakt tussen drie typen toetsfuncties:
- Toetsen sturen de ontwikkeling van studenten (toetsen om te leren, de formatieve functie) en
- Toetsen dienen om beslissingen te nemen over de ontwikkeling van studenten (toetsen van het leren, de summatieve functie) en
- Toetsen geven toetsen informatie over de kwaliteit van de opleiding zelf (de evaluatieve functie).
Diagnostische functie of formatieve functie van toetsen
Bij toetsen om te leren gaat het om de functie van toetsen als onderdeel van het leerproces. Toetsen hebben een grote sturende werking op dat leerproces (zie artikel over IMPACT (N. Tran (2014)) hieronder). Belangrijke kenmerken van de formatieve toetsfunctie zijn dat het continu plaatsvindt tijdens het onderwijs en het leren, dat het – afhankelijk van het ontwerp en de context van de opleiding – op verschillende manieren uitgevoerd kan worden, en dat het intensieve interactie tussen docent en student stimuleert.
De essentie van formatief toetsen is feedback: informatie voor docent en student op basis waarvan het leerproces kan worden bijgestuurd, zodat de kloof tussen de huidige situatie van de student en de beoogde leeruitkomsten verkleind wordt.
Selecterende functie of summatieve functie van toetsen
Bij toetsen van het leren is de functie een selecterende. Het doel van de toets is beslissingen nemen over het toekennen van studiepunten, toelating tot een volgend onderdeel, over afronding van examenonderdelen en over certificering. Met de toets wordt vastgesteld of de beoogde leeruitkomsten zijn behaald op het juiste niveau en er worden door de onderwijsinstelling consequenties aan verbonden. Uiteindelijk leidt dit tot beslissingen over diploma’s op bachelor en masterniveau.
Evaluatieve functie
Toetsen in het onderwijs heeft ook een nevenfunctie, de evaluatieve functie. Door te toetsen komt informatie beschikbaar over de kwaliteit van het ontwerp, de uitvoering en het onderhoud van het onderwijs. Ook wordt duidelijk of de beoogde eindkwalificaties en leeruitkomsten zijn behaald. Docenten kunnen deze (indirecte) feedback gebruiken bij de verbetering van het onderwijs.
Materiaal
W. Dochy, F. Dochy & M. Janssens (2018). Assessment as Learning (AaL)- Bouwsteen van High Impact Learning that Lasts (HILL).
D. Sluijsmans & M. Segers (red) (2018). Toetsrevolutie. Naar een feedbackcultuur in het hoger onderwijs. Uitgeverij Phronese.
N.Tran (2014). The impact of assessment on learners’ identities. In: ARECLS Vol.11, 90 -106.